رای شماره 140331390001506646 مورخ 1403/06/27 هیات تخصصی کار، بیمه و تامین اجتماعی دیوان عدالت اداری

بسمه تعالی
هیات تخصصی کار، بیمه و تامین اجتماعی
شماره پرونده: ه- ت/0200229 شماره دادنامه سیلور: 140331390001506646 تاریخ: 1403/06/27
شاکی: آقای محمود علی پور
طرف شکایت: نهاد ریاست جمهوری- سازمان تامین اجتماعی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال مصوبه 25332 ت 61249ه- مورخ 1402/02/18 هیات وزیران و بخشنامه شماره 80 مستمری های سازمان تامین اجتماعی
--
شاکی دادخواستی به طرفیت نهاد ریاست جمهوری- سازمان تامین اجتماعی به خواسته فوق الذکر به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:
مصوبه 25332 ت 61249ه- مورخ 1402/02/18 هیات وزیران
هیات وزیران در جلسه 1402/02/13 به پیشنهاد شماره 20011 مورخ 1402/02/09 وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و به استناد ماده (96) قانون تامین اجتماعی - مصوب 1354 تصویب کرد:
1- از تاریخ 1402/01/01 کلیه مستمری های بازنشستگی، از کار افتادگی و مجموع مستمری بازماندگان مشمولین قانون تامین اجتماعی که تا پایان سال 1401 برقرار شده است، برای دریافت کنندگان حداقل مستمری به میزان چهل و یک میلیون و هفتصد و نود و هفت هزار و پانصد (41,797٫500) ریال و مشمولین از کارافتادگی جزیی و سایر افرادی که مستمری آنان به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه برقرار شده، به میزان بیست و هفت درصد (%27) مستمری آنان در پایان اسفندماه 1401 افزایش می یابد. همچنین برای سایر سطوح بالاتر از حداقل مستمری به میزان بیست و یک درصد (%21) مستمری آنان در پایان اسفندماه 1401 به علاوه مبلغ ثابت دو میلیون و پانصد و هفت هزار و هشتصد و هشتاد (2,507,880) ریال افزایش می یابد.
2- کمک هزینه عایله مندی و اولاد کلیه مستمری بگیران واجد شرایط، همانند بازنشستگان دستگاه های اجرایی وفق بند (4) ماده (68) قانون مدیریت خدمات کشوری افزایش می یابد.
محمد مخبر- معاون اول رییس جمهور
بخشنامه شماره 80 مستمری های سازمان تامین اجتماعی
در اجرای مواد (96) و (111) قانون تامین ‌‌اجتماعی و با عنایت به تصمیمات متخذه در جلسه مورخ 29 ‏‏/12 ‏‏/1401 شورای ‌عالی‌ کار و تصویب ‌نامه شماره 25332 ‏/ت61249ه- مورخ 18 ‏/02 ‏/1402 هیات‌ محترم وزیران، میزان افزایش مستمری و کمک‌ های جنبی (به همراه مبالغ متناسب‌ سازی) قابل پرداخت از ابتدای سال 1402 به شرح ذیل تعیین گردیده است:
الف) میزان افزایش مستمری‌ (موضوع ماده (96) قانون تامین ‌اجتماعی)
از تاریخ 01 ‏‏‏/01 ‏‏‏/1402 کلیه مستمری ‌های بازنشستگی، از کارافتادگی و بازماندگان مشمول قانون تامین ‌اجتماعی که تا پایان سال 1401 برقرار شده است، به ترتیب برای دریافت ‌کنندگان حداقل مستمری (مبلغ 500 /797 /41 ریال) و کمتر از آن، به میزان ‏27 % (بیست و هفت درصد) و برای سایر سطوح بالاتر از حداقل مستمری به میزان 21 % (بیست و یک درصد) بهعلاوه مبلغ ثابت 880 /507 /2 (دو میلیون و پانصد و هفت هزار و هشتصد و هشتاد) ریال مستمری آنان در پایان اسفندماه سال 1401 افزایش می‌ یابد.
ب) مبلغ حداقل مستمری در سال 1402
1 - بر اساس مصوبه شورای‌ عالی کار، حداقل میزان مستمری بازنشستگی، از کارافتادگی ‌کلی و مجموع مستمری بازماندگان مشمول اجرای ماده (111) قانون تامین ‌اجتماعی از تاریخ 01 ‏‏‏/01 ‏‏‏/1402، ماهیانه مبلغ 840 /082 /53 ریال تعیین می ‌شود.
2 ‏‏‏- با توجه به مقررات و ضوابط قانونی، گروه ‌های ذیل از شمول بند (1) خارج و افزایش مستمری آنان صرفا به میزان 27 % (بیست و هفت درصد) می ‌باشد:
1 ‏‏‏‏‏- 2 ‏‏‏‏‏‏‏‏‏- مشمولین بندهای (ل) و (و) تبصره (14) قانون بودجه سال 1386، بند (47) قانون بودجه سال 1388، بند (17) قانون بودجه سال 1389، بند (91) قانون بودجه سال 1390 و بند (66) قانون بودجه سال 1391 کل کشور
2 ‏‏‏‏‏‏‏‏‏- 2 ‏‏‏‏‏‏‏‏‏- مشمولین قانون تعیین تکلیف تامین ‌اجتماعی اشخاصی که ده سال و کمتر حق ‌بیمه پرداخت کرده ‌اند.
3 ‏‏‏‏‏‏‏‏‏- 2 ‏‏‏‏‏‏‏‏‏- مشمولین بند (ج) ماده (39) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
4 ‏‏‏‏‏‏‏‏‏- 2 ‏‏‏‏‏‏‏‏‏- مشمولین جزء (1) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (3) بند (3) ماده (80) قانون تامین اجتماعی
5 ‏‏‏‏‏‏‏‏‏- 2 ‏‏‏‏‏‏‏‏‏- مشمولین قانون بیمه بازنشستگی، فوت و از کارافتادگی بافندگان قالی، قالیچه، گلیم و زیلو (مصوب 1376)
6 ‏- 2 ‏‏‏- مستمری ‌بگیران از کارافتاده ‌جزیی
نکته1: به منظور تکمیل آیتم متناسب‌ سازی 75 % اعاده سطح نسبت به زمان برقراری در خصوص مشمولین وفق بخشنامه شماره 1 ‏/76 مستمری‌ ها، آیتم «متناسب ‌سازی 25 % باقیمانده اعاده سطح نسبت به زمان برقراری» با کد (00042) محاسبه و به همراه مبلغ مستمری سال 1401، مشمول افزایش سال 1402 گردیده است.
جهت نگهداری حساب های مربوط به آیتم مذکور در سیستم های مالی کدهای ذیل تعیین می‌گردد:
کد حساب
عنوان حساب
3362000103
متناسب سازی 25 % اعاده سطح نسبت به زمان برقراری ‏‏- بازنشسته 1402 (بدهی دولت)
3362000104
متناسب سازی 25 % اعاده سطح نسبت به زمان برقراری‏‏ - از کارافتاده 1402 (بدهی دولت)
3362000105
متناسب سازی 25 % اعاده سطح نسبت به زمان برقراری‏‏ - بازمانده 1402 (بدهی دولت)
ج) میزان کمک ‌های جنبی
به منظور جبران بخشی از افزایش هزینه‌ های زندگی و ارتقای وضعیت معیشت مستمری‌ بگیران و به موجب ضوابط قانونی و مفاد بودجه سنواتی سازمان، میزان کمک‌ های جنبی در سال 1402 به شرح ذیل تعیین می ‌گردد:
1 ‏‏‏‏‏- حق سنوات
حق سنوات مازاد بر 20 سال سابقه پرداخت حق ‌بیمه (اصلی و ارفاقی) آن‌ دسته از مستمری ‌بگیران که وفق ضوابط مندرج در بند (5) با موضوع مزایای جنبی مستمری‌ بگیران بخشنامه تنقیح و تلخیص شماره 11580 ‏‏‏/99 ‏‏‏/1000 مورخ 06 ‏‏‏/12 ‏‏‏/1399 در حال پرداخت می ‌باشد، در سال 1402 به میزان 000 5 (پنج هزار) ریال به ازای هر سال سابقه مازاد بر 20 سال افزایش می ‌یابد.
جزء 2 ‏‏‏‏‏- کمک‌ هزینه عایله ‌مندی، کمکهزینه اولاد و کمک‌ هزینه همسر متکفل فرزند
میزان این کمک‌ ها در سال 1402 به شرح ذیل تعیین و وفق ضوابط جاری به مشمولین پرداخت می ‌گردد:
- کمک‌ هزینه ماهانه عایله ‌مندی 720 /174 /9 ریال
- کمک‌ هزینه ماهانه اولاد 200 /225 /4 ریال
- کمک‌ هزینه ماهانه همسر متکفل فرزند 720 /174 /9 ریال
3 ‏‏‏- کمک‌ هزینه مسکن
میزان کمک ‌هزینه مسکن به ازای هر پرونده مستمری بازنشستگی، از کارافتادگی‌ کلی و بازماندگان به مبلغ 000 /000 /2 ریال در ماه تعیین شده است.
4 ‏‏‏- کمک به تامین معیشت مستمری‌ بگیران
میزان کمک‌ به تامین معیشت مستمری ‌بگیران به ازای هر پرونده مستمری بازنشستگی، از کارافتادگی‌ کلی و بازماندگان به مبلغ 000 /660 /2 ریال در ماه تعیین شده است.
ه-) لیست‌ های پرداخت و صدور احکام افزایش مستمری
1 ‏‏‏- کلیه شعب موظفند پس از اجرای نرم ‌افزار مربوطه در سامانه متمرکز مستمری، نسبت به محاسبه مابه ‌التفاوت مستمری فروردین ماه اقدام نمایند.
2 ‏‏‏- احکام افزایش مستمری در زمان انتقال پرونده ‌های مستمری به سایر شعب می ‌بایست پس از حصول اطمینان از صحت آن، از سامانه متمرکز مستمری اخذ و پس از تایید مسئولین ذی ‌ربط در پرونده الکترونیک مستمری ‌بگیر بارگذاری گردد.
3 ‏‏‏- به منظور اطلاع مستمری‌ بگیران گرامی، احکام افزایش مستمری از طریق سامانه خدمات غیرحضوری به نشانی es.tamin.ir در اختیار این عزیزان قرار خواهد گرفت.
‏- به منظور جبران خدمات همکارانی که در امر تهیه لیست مابه ‌التفاوت افزایش مستمری و صدور احکام افزایش سالیانه مستمری‌ بگیران در سال‌ جاری مشارکت داشته‌ اند (اعم از کارکنان ستاد مرکز، ادارات کل استان ‌ها و واحدهای اجرایی)، دستور اداری پرداخت حق الزحمه مربوطه متعاقباً صادر خواهد شد.
مرکز فناوری اطلاعات، آمار و محاسبات با توجه به مفاد این بخشنامه، نظارت بر نصب نرم‌ افزار مربوطه در سامانه متمرکز مستمری و امکان نمایش احکام را بر عهده دارد.
مسئول حسن اجرای این بخشنامه مدیران کل، معاونین تعهدات بیمه‌ ای و پشتیبانی و توسعه مدیریت، روسای ادارات مستمری‌ ها، نظارت بر کنترل مصارف و امور کارگزاری ‌های رسمی، آمار و فناوری اطلاعات، امور مالی، منابع انسانی و ادارات کل استان ‌ها و مسئولین ذی ‌ربط در واحدهای اجرایی خواهند بود.
میرهاشم موسوی
دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:
مغایر با ماده 96 قانون تامین اجتماعی و اینکه باید کلیه مستمری ها به نسبت نرخ تورم افزایش یابد.
خلاصه مدافعات طرف شکایت:
پرونده امر مسبوق به سابقه است و دیوان عدالت اداری رای به رد شکایت صادر کرده است.
نظریه تهیه کننده گزارش:
با توجه به اینکه وفق ماده 96 قانون تامین اجتماعی، دریافتی کلیه مستمری بگیران افزایش سالانه داشته است و تناسب با نرخ تورم سالانه، ملاک افزایش می‌باشد نه الزاماً تساوی با نرخ تورم، فلذا مقررات مورد شکایت مغایر قانون و قابل ابطال ندانسته و عقیده به رد شکایت دارم.
پرونده کلاسه ه- ت/ 0200229 با موضوع " ابطال مصوبه 25332 ت 61249 ه- مورخ 1402/02/18 هیات وزیران و بخشنامه شماره 80 مستمری های سازمان تامین اجتماعی"در جلسه هیات تخصصی کار، بیمه و تامین اجتماعی مورخ 1403/04/11 مطرح و به شرح ذیل رای صادر گردید:
رای هیات تخصصی کار، بیمه و تامین اجتماعی دیوان عدالت اداری
به موجب ماده 96 قانون تامین اجتماعی مصوب سال 1354، افزایش میزان کلیه مستمریهای بازنشستگی، از کار افتادگی کلی و مجموع مستمری بازماندگان در فواصل زمانی که حداکثر از سالی یک بار کمتر نباشد، با توجه به افزایش هزینه زندگی با تصویب هیات وزیران پیش بینی شده است و هیات وزیران نیز به موجب مصوبه 25332 ت 61249 ه- مورخ 1402/02/18 بر همین مبنا عمل کرده و بخشنامه شماره 80 مستمریهای سازمان تامین اجتماعی نیز بیانگر مفاد مصوبه مذکور هیات وزیران است بنابراین نظر به اینکه مقرره مورد شکایت در راستای احکام قانونی مذکور وضع شده و مغایرتی با قوانین ندارد و در موارد مشابه هیات عمومی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه های شماره 498 الی 514 مورخ 17/11/90 و هیات تخصصی بیمه و تامین اجتماعی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 59 مورخ 1395/03/31 بر همین مبنا اتخاذ تصمیم کرده است درنتیجه مستنداً به بند «ب» ماده 84 دیوان عدالت اداری با آخرین اصلاحات و الحاقات بعدی مصوب سال 1402، رای به رد شکایت صادر می­شود؛ این رای ظرف بیست روز از تاریخ صدور، از سوی رییس یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است.
فتح اله نعمتی
نایب رییس هیات تخصصی کار، بیمه و تامین اجتماعی

عنوانتوضیح
تاریخ تصویب / صدور۱۴۰۳/۰۶/۲۶
تاریخ آخرین اصلاحیه
شماره ماده/رای/نظریه/نشست
پیامابطال مصوبه 25332 ت 61249ه- مورخ 1402/02/18 هیات وزیران و بخشنامه شماره 80 مستمری های سازمان تامین اجتماعی
شماره پرونده/جلسهه- ت/0200229
گروه رای
نوع رای
نوع مرجع
شعبه
قاضی / قضات
تاریخ دادخواست
رای قطعی
0 0 رای ها
امتیازدهی به این صفحه
آیا می خواهید از آخرین دیدگاه ها اطلاع یابید؟
اطلاع از
guest
0 دیدگاه
بیشترین رأی
تازه‌ترین قدیمی‌ترین
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
اضافه کردن دیدگاه جدید به این پست؟x

به اشتراک گذاری

فیسبوک
ایکس
لینکدین
ایمیل
تلگرام
واتساپ

دسته بندی ها

قانون آیین دادرسی کیفری
قانون آیین دادرسی مدنی
قانون اجازه ثبت شعبه یا نمایندگی شرکتهای خارجی
قانون اجرای احکام مدنی
قانون احترام به آزادیهای مشروع و حفظ حقوق شهروندی
قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور
قانون اداره تصفیه امور ورشکستگی
قانون اساسی
قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه ای حسابداران ذی‌صلاح به عنوان حسابدار رسمی
قانون افراز و فروش املاک مشاع
قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول
قانون امور حسبی
قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران
قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران
قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه
قانون پیش فروش ساختمان
قانون تامین اجتماعی
قانون تجارت
قانون تجارت الکترونیکی
قانون تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از بزه دیدگان ناشی از آن
قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری
قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب
قانون تعزیرات حکومتی
قانون تعیین تکلیف وضعیت ثبتی اراضی و ساختمانهای فاقد سند رسمی
قانون تملک آپارتمان‌ها
قانون ثبت اسناد و املاک
قانون جرم سیاسی
قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی
قانون حمایت از اطفال و نوجوانان
قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت
قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان
قانون حمایت خانواده
قانون دیوان عدالت اداری
قانون راجع به ثبت شرکت‌ها
قانون روابط موجر و مستاجر مصوب 1356
قانون روابط موجر و مستاجر مصوب 1362
قانون روابط موجر و مستاجر مصوب 1376
قانون ساماندهی بازار زمین، مسکن و اجاره‌بها
قانون شهرداری
قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 1402
قانون صدور چک
قانون کار
قانون کاهش مجازات حبس تعزیری
قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری
قانون مالیات‌های مستقیم
قانون مبارزه با پولشویی
قانون مجازات اسلامی
قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم - تعزیرات)
قانون مجازات اشخاصی که برای بردن مال غیر تبانی مینمایند
قانون مجازات اعمال نفوذ برخلاف حق و مقررات قانونی
قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر
قانون مدنی
قانون مسئولیت مدنی
قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی
لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری
لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت
اداری
اراضی و باغها
اساسی
استخدامی
انتخابات
انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات
ایثارگران
بانکی
بخش تعاون و شرکت های تعاونی
بورس و اوراق بهادار
بیمه
بیمه اجباری شخص ثالث
پدیدآورندگان نرم افزار
پزشکی
پزشکی قانونی
پیش فروش ساختمان
تجارت
تجارت الکترونیک
تجهیزات دریافت از ماهواره
تعزیرات حکومتی
ثبت احوال
ثبت اسناد و املاک
جنگلها و مراتع
چک
حاکمیتی
حقوق شهروندی
خانواده
خدمت وظیفه عمومی
دادرسی کیفری و اجرای احکام
دادرسی مدنی و اجرای احکام
دادگاه‌های صلح
داوری
دفاتر اسناد رسمی
دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
دیوان عدالت اداری
راهنمایی و رانندگی
روانشناسی و مشاوره
روحانیت
شهرداری
شهرداری تهران
شوراهای حل اختلاف
صنایع دستی
صنعت خودرو
قضاوت
قوانین توسعه و پیشرفت کشور
کار
کارشناسان رسمی دادگستری
کیفری
مالیاتی
مبارزه با پولشویی
مبارزه با قاچاق کالا و ارز
مبارزه با مواد مخدر
محیط زیست
مسکن
مطبوعات
معادن
معلمان
معلولان
مناقصات
موجر و مستاجر
مولفان و مصنفان و هنرمندان
نظام صنفی کشور
نظام مهندسی
نیروهای مسلح
هوای پاک
ورزش
وکالت
قانون آیین دادرسی کیفری
قانون آیین دادرسی مدنی
قانون اجازه ثبت شعبه یا نمایندگی شرکتهای خارجی
قانون اجرای احکام مدنی
قانون احترام به آزادیهای مشروع و حفظ حقوق شهروندی
قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور
قانون اداره تصفیه امور ورشکستگی
قانون اساسی
قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه ای حسابداران ذی‌صلاح به عنوان حسابدار رسمی
قانون افراز و فروش املاک مشاع
قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول
قانون امور حسبی
قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران
قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران
قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه
قانون پیش فروش ساختمان
قانون تامین اجتماعی
قانون تجارت
قانون تجارت الکترونیکی
قانون تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از بزه دیدگان ناشی از آن
قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری
قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب
قانون تعزیرات حکومتی
قانون تعیین تکلیف وضعیت ثبتی اراضی و ساختمانهای فاقد سند رسمی
قانون تملک آپارتمان‌ها
قانون ثبت اسناد و املاک
قانون جرم سیاسی
قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی
قانون حمایت از اطفال و نوجوانان
قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت
قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان
قانون حمایت خانواده
قانون دیوان عدالت اداری
قانون راجع به ثبت شرکت‌ها
قانون روابط موجر و مستاجر مصوب 1356
قانون روابط موجر و مستاجر مصوب 1362
قانون روابط موجر و مستاجر مصوب 1376
قانون ساماندهی بازار زمین، مسکن و اجاره‌بها
قانون شهرداری
قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 1402
قانون صدور چک
قانون کار
قانون کاهش مجازات حبس تعزیری
قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری
قانون مالیات‌های مستقیم
قانون مبارزه با پولشویی
قانون مجازات اسلامی
قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم - تعزیرات)
قانون مجازات اشخاصی که برای بردن مال غیر تبانی مینمایند
قانون مجازات اعمال نفوذ برخلاف حق و مقررات قانونی
قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر
قانون مدنی
قانون مسئولیت مدنی
قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی
لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری
لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت
اداری
اراضی و باغها
اساسی
استخدامی
انتخابات
انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات
ایثارگران
بانکی
بخش تعاون و شرکت های تعاونی
بورس و اوراق بهادار
بیمه
بیمه اجباری شخص ثالث
پدیدآورندگان نرم افزار
پزشکی
پزشکی قانونی
پیش فروش ساختمان
تجارت
تجارت الکترونیک
تجهیزات دریافت از ماهواره
تعزیرات حکومتی
ثبت احوال
ثبت اسناد و املاک
جنگلها و مراتع
چک
حاکمیتی
حقوق شهروندی
خانواده
خدمت وظیفه عمومی
دادرسی کیفری و اجرای احکام
دادرسی مدنی و اجرای احکام
دادگاه‌های صلح
داوری
دفاتر اسناد رسمی
دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
دیوان عدالت اداری
راهنمایی و رانندگی
روانشناسی و مشاوره
روحانیت
شهرداری
شهرداری تهران
شوراهای حل اختلاف
صنایع دستی
صنعت خودرو
قضاوت
قوانین توسعه و پیشرفت کشور
کار
کارشناسان رسمی دادگستری
کیفری
مالیاتی
مبارزه با پولشویی
مبارزه با قاچاق کالا و ارز
مبارزه با مواد مخدر
محیط زیست
مسکن
مطبوعات
معادن
معلمان
معلولان
مناقصات
موجر و مستاجر
مولفان و مصنفان و هنرمندان
نظام صنفی کشور
نظام مهندسی
نیروهای مسلح
هوای پاک
ورزش
وکالت