واژگان به کار رفته در این آیین نامه به مفهوم زیر می باشد:
الف - قانون: قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 92/12/4.
ب - آیین نامه: آیین نامه اجرایی نحوه نگهداری و درمان متهمان مجنون.
پ - مجنون: در آیین نامه مجنون فردی است که مطابق ماده 149 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در حین ارتکاب جرم دچار اختلال روانی بوده به نحوی که فاقد اراده یا قوه تمییز باشد و در مورد وی قرار موقوفی تعقیب صادر شده، لیکن جنون وی استمرار داشته و نیاز به نگهداری و درمان داشته باشد.
ت - مجنون خطرناک: مجنونی است که آزاد بودن وی ممکن است موجب آسیب مالی، جانی یا حیثیتی به خود و یا دیگران شود یا مخل نظم و امنیت عمومی باشد.
ث - مجانین: منظور مجنون یا مجنون خطرناک است.
ج - مرکز یا مراکز نگهداری و توانبخشی: به مرکزی اطلاق می‌شود که در سازمان بهزیستی به منظور ارائه خدمات توانبخشی پزشکی، روانی، اجتماعی، آموزشی و حرفه ای لازم برای مجنون تأسیس گردیده یا می‌شود.
چ - مرکز یا مراکز درمان و مراقبت: مرکزی در معیت بیمارستان های روان پزشکی دانشگاه های علوم پزشکی یا بخشی از بیمارستان های مذکور است که به منظور درمان و مراقبت از مجنون خطرناک باید توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تأسیس یا اختصاص یابد.
پس از صدور قرار موقوفی تعقیب نسبت به مجانین، حسب مورد باید به شرح زیر اتخاذ تصمیم شود:
الف - در مورد مجنون خطرناک، بنا به دستور دادستان، تا پایدار شدن وضعیت روانی در یکی از مراکز درمان و مراقبت تعیین شده از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تحت درمان قرار می‌گیرد.
ب - در صورتی که به تشخیص مقام قضایی با جلب نظر پزشکی قانونی نیاز به بستری شدن مجنون در بیمارستان روان پزشکی نباشد و همچنین در صورت وصول گزارش از بیمارستان مبنی بر عدم ضرورت بستری بودن بیمار برای درمان، جهت ترخیص وی از بیمارستان یا اعزام به مرکز نگهداری و توانبخشی یا مرکز درمان و مراقبت دستور لازم توسط دادستان صادر خواهد شد.
تبصره - چنانچه حسب مورد به درخواست بیمارستان روانپزشکی یا پزشکی قانونی برای نگهداری مجانین نیاز به نیروهای حفاظتی باشد، در صورت لزوم، مقام قضایی دستور مقتضی به ضابطان دادگستری صادر می کند.
دادستان کل کشور موظف است ظرف یکماه پس از ابلاغ آیین نامه با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان بهزیستی فهرست مراکز نگهداری و توانبخشی و مراکز درمان و مراقبت و تغییرات آن را برای اطلاع کلیه مراجع قضائی ارسال نماید.
تبصره - وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و سازمان بهزیستی مکلفند پاسخ استعلامات دادستان کل کشور را در اسرع وقت اعلام داشته و همکاری لازم را معمول نمایند.
مسئولیت پذیرش مجنون خطرناک برای درمان و مراقبت به عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و برای نگهداری و توانبخشی مجنون با سازمان بهزیستی خواهد بود.
تبصره - چنانچه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان بهزیستی در حوزه قضایی استان یا شهرستانی فاقد مرکز نگهداری و توانبخشی یا مرکز مراقبت و درمان از مجانین باشد، دادستان آنان را به مراکز دیگری که حسب مورد توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا سازمان بهزیستی تعیین می‌گردد، اعزام می کند.
اعزام مجانین حسب مورد به مرکز نگهداری و توانبخشی یا مرکز درمان و مراقبت، در اجرای دستور دادستان، به عهده ضابطان دادگستری است. ضابطان دادگستری مکلفند مراتب تحویل آنان به مراکز مذکور را با تنظیم صورتمجلس برای درج در سابقه قضایی وی به مرجع قضایی رسیدگی کننده منعکس و نسخه ای از آن را به دادستان ارائه کنند.
ملاقات با مجانین تابع ضوابط مرکز نگهداری و توانبخشی یا مرکز درمان و مراقبت می باشد.
دادستان باید بر امر نگهداری و توانبخشی و مراقبت و درمان مجانین در مرکز نگهداری و توانبخشی یا مرکز درمان و مراقبت به صورت مستمر نظارت نماید و در صورت برخورد با تخلف و موارد کمبود امکانات و نیازهای مراکز یاد شده مراتب را جهت اقدام مقتضی و عنداللزوم انعکاس آن به سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به دادستان کل کشور اعلام کند.
پس از طی دوره درمان و مراقبت یا توانبخشی و نگهداری در مراکز مذکور در ماده 2 آیین نامه، مقام قضایی مربوط با جلب نظر پزشکی قانونی دستور ترخیص مجانین را صادر می کند.
استنکاف از اجرای دستور دادستان در مورد نگهداری، مراقبت و درمان مجانین مشمول مقررات ماده 576 قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم تعزیرات) می باشد.
دولت موظف است در اجرای ماده 567 قانون آیین دادرسی کیفری هر ساله بودجه لازم را جهت اجرای قانون و آیین نامه و مفاد ماده 150 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 به منظور تأمین هزینه های مربوط به نگهداری و توانبخشی و درمان و مراقبت مجانین حسب مورد به پیشنهاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان بهزیستی کشور، تأمین نماید.
نظارت بر حسن اجرای این آیین نامه به عهده دادستان کل کشور می‌باشد.
این آیین نامه در 12 ماده و 3 تبصره توسط وزیر دادگستری با همکاری وزرای بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تعاون، کار و رفاه اجتماعی تهیه و در تاریخ 1398/1/26 به تصویب رییس قوه قضاییه رسید.
| عنوان | توضیح |
|---|---|
| تاریخ تصویب / صدور | ۱۳۹۸/۰۱/۲۵ |
| تاریخ آخرین اصلاحیه | |
| شماره ماده/رای/نظریه/نشست | |
| پیام | |
| شماره پرونده/جلسه | |
| گروه رای | |
| نوع رای | |
| نوع مرجع | |
| شعبه | |
| قاضی / قضات | |
| تاریخ دادخواست | |
| رای قطعی |
