در اجرای مقررات ماده (37) آیین‌نامه اجرایی ماده (219) قانون مالیات های مستقیم و به منظور استفاده از توان نظارتی مردمی برای کشف و کاهش فرار مالیاتی و ایجاد انگیزه در اشخاص به منظور ارائه اطلاعات کتمان درآمد فعالان اقتصادی، دستورالعمل موضوع ماده (37) آیین‌نامه اجرایی ماده (219) قانون مالیات های مستقیم در خصوص نحوه تشویق گزارشگران فرار مالیاتی، به شرح زیر ابلاغ می‌شود؛
فصل اول - تعاریف
ماده 1 - تعاریف عناوین از منظر این دستورالعمل:
الف. سامانه: سامانه گزارش های مردمی فرار مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور (سوت زنی).
ب. سازمان: سازمان امور مالیاتی کشور.
پ. مرکز: مرکز بازرسی و مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی سازمان.
ت. واحد اجرایی: واحدهای اجرایی بازرسی و مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی مستقر در ادارات کل امور مالیاتی موضوع آیین‌نامه اجرایی تبصره (4) ماده (181) قانون مالیات های مستقیم.
ث. گزارشگر: کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که در سامانه نسبت به ارائه گزارش فرار مالیاتی اقدام نمایند.
ج. کارگروه احراز تخصیص پاداش: کارگروهی که در ادارات کل امور مالیاتی به ریاست مدیر کل امور مالیاتی و متشکل از معاون حسابرسی مربوطه و مسئولان واحد حراست، امور حقوقی، واحد اجرایی و دادیار مسئول اداره کل ذی ربط به همراه رئیس امور مالیاتی مربوطه تشکیل می‌شود. کارگروه با حضور مدیر کل و حداقل چهار نفر از اعضاء رسمیت خواهد داشت.
چ. کارگروه تشویق گزارشگران: کارگروه تشکیل شده در سازمان که اعضاء آن عبارت است از؛ رئیس مرکز، معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان، دادستان انتظامی مالیاتی و مدیران کل دفاتر حقوقی و قراردادهای مالیاتی و حراست سازمان، که ریاست آن بر عهده رئیس مرکز می‌باشد.
فصل دوم - دریافت گزارش های فرار مالیاتی
ماده 2 - گزارشگران، گزارش های مرتبط با فرار مالیاتی را در سامانه ثبت نموده و کد رهگیری گزارش را دریافت می نمایند.
تبصره 1 - هرگونه اطلاع رسانی به گزارشگر، از نتیجه اقدامات انجام شده فقط از طریق کد رهگیری در سامانه انجام می‌شود.
تبصره 2 - پرداخت پاداش، مستلزم ثبت اطلاعات هویتی گزارشگر اعم از شماره تلفن همراه (احراز شده از طریق سامانه شاهکار) و شماره شبای حساب بانکی (احراز شده از طریق سامانه سیاح) در سامانه می‌باشد.
تبصره 3 - چنانچه یک گزارش فرار مالیاتی توسط دو یا چند گزارشگر در سامانه ثبت شده باشد، ملاک پرداخت پاداش، اولین گزارش ثبت شده است مگر اینکه گزارش های بعدی در فرآیند رسیدگی و قطعیت مالیات موثرتر باشد که در این صورت نحوه پرداخت پاداش توسط کارگروه احراز تخصیص پاداش مشخص می‌شود.
تبصره 4 - سایر گزارش های فرار مالیاتی که از طرق مختلف به سازمان واصل می‌شود می‌بایست توسط واحدهای تعیین شده در سامانه ثبت شود.
فصل سوم - بررسی و رسیدگی گزارش های فرار مالیاتی
ماده 3 - واحدهای اجرایی موظف هستند حداکثر ظرف مدت 20 روز پس از ثبت هر گزارش در سامانه، نتایج بررسی اولیه را در قالب کاربرگ در سامانه درج نمایند.
ماده 4- در صورت تایید گزارش فرار مالیاتی و عدم وجود پرونده مالیاتی برای شخص مورد گزارش، تشکیل پرونده مالیاتی حداکثر 10 روز کاری پس از پایان بازه زمانی موضوع ماده (3) این دستورالعمل، توسط واحد اجرایی الزامی است.
ماده 5- اداره کل امور مالیاتی موظف است در صورت نیاز به بازرسی مالیاتی موضوع ماده (181) قانون مالیات های مستقیم، ظرف مدت دو ماه از زمان ثبت گزارش در سامانه، نسبت به اجرای بازرسی مالیاتی اقدام و مراتب را در سامانه ثبت نماید.
ماده 6- اداره کل امور مالیاتی موظف است، در صورت نیاز به رسیدگی مالیاتی، با رعایت ضوابط مقرر در قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان، حداکثر ظرف مدت شش ماه از زمان ثبت گزارش در سامانه، اطلاعات واصله مربوط به تمامی سنوات قابل رسیدگی در منابع مختلف مالیاتی را مورد رسیدگی قرار داده و حسب مورد مالیات متعلقه را مطالبه نماید.
ماده 7- مرکز می‌تواند در صورت عدم کفایت بررسی گزارش های واصله توسط واحدهای اجرایی، گزارش را بررسی مجدد به واحد اجرایی مربوطه عودت و پس از دریافت پاسخ مجدد، در صورت عدم اقناع، موضوع را حسب مورد به مدیر کل امور مالیاتی ذی ربط برای بررسی تکمیلی ارسال نماید.
تبصره - عدم اجرای تکالیف این فصل در زمان های مقرر شده، پس از بررسی های انجام شده از سوی مرکز ناظر بر قصور در انجام تکالیف، از سوی دادستانی انتظامی مالیاتی قابل پیگیری خواهد بود.
فصل چهارم - فرایند پرداخت پاداش
ماده 8 - واحد اجرایی موظف است ظرف مدت 15 روز پس از پایان هر ماه، گزارش هایی که در طول ماه به مرحله تشخیص یا مطالبه مالیات یا وصول مالیات رسیده است را در قالب فرم تهیه شده توسط مرکز به مدیر کل مربوطه برای طرح در کارگروه احراز تخصیص پاداش، ارسال نماید.
ماده 9- مدیر کل امور مالیاتی مربوطه موظف است حداکثر هر سه ماه یک بار، کارگروه احراز تخصیص پاداش را تشکیل داده و شرایط استحقاق و میزان پرداخت پاداش گزارش های ارسالی موضوع ماده (8) را بررسی و پس از تعیین سطح تاثیر اطلاعات واصله در میزان تشخیص یا مطالبه یا وصول مالیات و با لحاظ معیارهایی از قبیل کامل بودن مستندات ارسال شده، عدم وجود اطلاعات ارائه شده در بانک های اطلاعاتی سازمان، مبالغ پاداش پیشنهادی را با موافقت اکثریت اعضای کارگروه و در قالب فرم تهیه شده، به مرکز ارسال نماید.
ماده 10 - مرکز موظف است حداکثر هر دو ماه یک بار کارگروه تشویق گزارشگران را تشکیل داده و پس از بررسی پیشنهادهای دریافتی از کارگروه احراز تخصیص پاداش، نسبت به تعیین مبلغ پاداش اقدام و مراتب را به منظور صدور دستور پرداخت، به رئیس کل سازمان اعلام نماید.
تبصره - پاداش از محل درآمدهای اختصاصی سازمان موضوع ماده (217) قانون مالیات های مستقیم قابل پرداخت می‌باشد.
ماده 11- اطلاعات ارسالی اشخاصی که به موجب قوانین و مقررات ملزم به ارسال آن اطلاعات به سازمان می‌باشند، مشمول تشویق های مندرج در این دستورالعمل نمی‌باشد.
ماده 12 - چنانچه بر اساس اطلاعات دریافتی در سامانه، مودیان مالیاتی جدید یا درآمدهای کتمان شده شناسایی و منجر به صدور اوراق تشخیص یا مطالبه مالیات شود، سازمان می‌تواند نسبت به پرداخت پاداش حداکثر تا نیم درصد مبلغ اصل مالیات تشخیصی یا مطالبه شده و در مجموع حداکثر تا سقف سه برابر میزان معافیت موضوع ماده (84) قانون مالیات های مستقیم مربوط به سال ثبت گزارش در سامانه، اقدام نماید.
ماده 13- چنانچه اوراق تشخیص یا مطالبه مالیات موضوع گزارش های این دستورالعمل، منجر به وصول مالیات شود، سازمان می‌تواند نسبت به پرداخت پاداش حداکثر تا یک درصد مبلغ اصل مالیات وصول شده با احتساب پاداش پرداخت شده موضوع ماده (12) و در مجموع تا سقف مبلغ 100 میلیارد ریال، اقدام نماید.
تبصره 1- چنانچه اصل مالیات متعلقه، در چند مرحله به حیطه وصول در آید، درخواست پرداخت پاداش با فواصل زمانی شش ماه یک مرتبه به مرکز ارسال می‌شود.
تبصره 2- گزارش های فرار مالیاتی مرتبط با ماده (54) مکرر قانون مالیات های مستقیم، مشمول ضوابط پرداخت پاداش موضوع بند (11) تبصره (8) ماده (169) مکرر قانون مالیات های مستقیم بوده و مشمول مفاد این دستورالعمل نمی‌باشد.
تبصره 3- در صورتی که ثبت گزارش در سامانه در مراحل سیر قطعیت پرونده مالیاتی منتج به شناسایی فرار مالیاتی و یا جلوگیری از تعدیل مالیات در مراجع دادرسی به دلیل فقدان مدارک مثبته شود، متناسب با میزان تاثیر گزارش در وصول مالیات، پاداش موضوع این ماده قابل تخصیص به گزارشگر می‌باشد.
ماده 14- چنانچه اطلاعات یا الگوهای فناورانه و نوآورانه توسط شرکت های فناور و دانش بنیان مورد تایید معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری به سازمان ارائه و منتج به شناسایی فرار مالیاتی با اهمیت شود، پس از بررسی و تایید کارگروه تشویق گزارشگران متناسب با میزان فرار مالیاتی شناسایی شده، مشمول پرداخت پاداش حداکثر تا سقف 500 میلیارد ریال می‌باشد. در صورت انعقاد قرارداد در حوزه شناسایی فرار مالیاتی و تعیین مبلغ برای انجام موارد موضوع قرارداد، پرداخت پاداش موضوع این ماده فاقد موضوعیت خواهد بود.
فصل پنجم - سایر مقررات
ماده 15- برنامه ریزی، مدیریت، نظارت و تهیه گزارش های عملکرد ادارات کل امور مالیاتی و واحدهای اجرایی در خصوص اجرای مفاد این دستورالعمل بر عهده مرکز می‌باشد.
ماده 16- معاونت فناوری های مالیاتی موظف است ضمن تعامل مستمر با مرکز، حداکثر ظرف مدت سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل، زیرساخت لازم در سامانه برای دریافت گزارش، پالایش اولیه، الصاق اطلاعات تکمیلی هویتی، مالی، پولی و اعتباری، مالیاتی، معاملاتی، ملکی و سرمایه ای برای گزارش ها، ارجاع سیستمی به واحد اجرایی و ثبت سیستمی نتایج رسیدگی، فرآیند پرداخت پاداش و اتصال به سایر سامانه های مورد نیاز را ایجاد و پشتیبانی نماید.
تبصره 1 - پالایش اولیه گزارش ها در سامانه می‌بایست به نحوی باشد که گزارش های دارای اطلاعات کم اهمیت یا فاقد بار مالیاتی، به صورت سیستمی اختتام شوند.
تبصره 2 - محرمانگی هویت گزارشگر و اطلاعات ثبت شده در سامانه می‌بایست رعایت شود.
ماده 17- اطلاعات هویتی و مالی گزارشگر، صرفاً برای دفتر مرکزی حراست و مرکز، قابل دسترسی است.
تبصره 1 - درخواست واحدهای اجرایی برای ارتباط با گزارشگر به منظور اخذ اطلاعات تکمیلی، صرفاً از طریق حراست یا مرکز میسر می‌باشد.
تبصره 2 - پرداخت پاداش به گزارشگر باید با حفظ رعایت محرمانگی مشخصات گزارشگر باشد.
تبصره 3 - مفاد ماده (232) قانون مالیات های مستقیم در خصوص واحدهای اجرایی و رسیدگی کنندگان به این گزارش ها جاری می‌باشد.
ماده 18- در راستای حمایت از گزارشگران فرار مالیاتی موضوع این دستورالعمل، مفاد ماده (15) قانون حمایت از گزارشگران فساد مصوب 1402/09/14، حسب تشخیص مرجع قضایی ذی صلاح جاری می‌باشد.
تبصره - چنانچه گزارشگر، توسط مودی مورد گزارش در مراجع قضایی مورد پیگرد قرار گیرد، با درخواست گزارشگر و بررسی و موافقت کارگروه احراز تخصیص پاداش، مکاتبه با مراجع مذکور پس از ارسال مستندات مربوطه توسط کارگروه به دفتر حقوقی و قراردادهای مالیاتی، توسط آن دفتر یا واحدهای حقوقی استانی، مبنی بر تایید ارائه گزارش فرار مالیاتی توسط نامبرده و تاثیر آن در مراحل رسیدگی و نتایج آن، صورت می پذیرد.
سید محمدهادی سبحانیان