قانون مربوط به قرارداد حمایت اموال فرهنگی هنگام جنگ

ماده واحده - قرارداد حمایت اموال فرهنگی هنگام جنگ مشتمل بر چهل ماده و یک آیین‌نامه اجرایی و یک پروتکل و سه قطع نامه که 14 مه 1954 از طرف نماینده تام‌الاختیار ایران در لاهه بامضا رسیده تصویب میشود.
قانون فوق که مشتمل بر ماده واحده و متن قرارداد ضمیمه است پس از تصویب مجلس سنا در جلسه یکشنبه سوم اسفند ماه یکهزار و سیصد و سی و هفت به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
قانون بالا در جلسه 1337.2.20 به تصویب مجلس سنا رسیده است

قرارداد حمایت اموال فرهنگی هنگام جنک[جنگ]
کنفرانسی که از طرف سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد به منظور تهیه و تصویب قرارداد حمایت اموال فرهنگی در صورت وقوع جنک[جنگ]و آیین نامه‌اجرایی آن قرارداد و پروتکل مربوط به قرارداد حمایت اموال فرهنگی در صورت وقوع جنک[جنگ]دعوت شده بود بنا بدعوت دولت هلند از 21 آوریل تا 14 مه1954 در لاهه تشکیل یافته و اساس طرح هائی که از طرف سازمان تربیتی وعلمی وفرهنگی ملل متحد تنظیم شده بود مورد شور قرارداد و متن‌های زیر از طرف کنفرانس مزبور مورد توجه واقع گردید
قرارداد لاهه برای حمایت اموال فرهنگی در صورت وقوع جنک[جنگ]و آیین‌نامه اجرایی آن
-پروتکل برای حمایت اموال فرهنکی[فرهنگی] در صورت وقوع جنک[جنگ].
قرارداد و آیین‌نامه و پروتکل مذکور که متن‌های آنها بزبان انگلیسی و اسپانیولی و فرانسه و روسی تهیه شده و منضم بآن سند میباشد
سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد متن‌های مزبور را بزبانهای رسمی دیگر کنفرانس عمومی خود نیز ترجمه خواهد نمود.
به علاوه این‌کنفرانس سه قطع نامه دیگر نیز تصویب کرده است که همچنین منضم باین سند میباشد
بناء علیهذا امضاءکنندگان زیر که از طرف دولتهای خود رسماً مجاز بوده‌اند این سند نهایی را امضا کردند
در لاهه در تاریخ 14 مه 1954 بزبانهای انگلیسی و اسپانیولی و فرانسه و روسی تنظیم گردیده که اصل آن اسناد و ضمائم آن در سازمان تربیتی و‌علمی و فرهنکی[فرهنگی] ملل متحد ضبط و تودیع می‌شود
طرف های معظم متعاهد
با توجه به اینکه اموال فرهنکی[فرهنگی] در جریان جنگهای اخیر شدیداً لطمه دیده و در اثر توسعه وسایل فنی جنگی بیش از پیش مورد تهدید تخریب واقع می‌باشد با علم به اینکه تمام اقوام در فرهنک[فرهنگ] جهانی سهیمند و لطمه باموال فرهنکی[فرهنگی] هر قوم به منزله لطمه باموال فرهنک[فرهنگ] کلیه بشر می‌باشد با توجه به اینکه حفظ اموال فرهنگی برای کلیه اقوام جهان اهمیت بسیار دارد و لازمست اموال مزبور مورد حمایت بین‌المللی واقع گردد
به پیروی از اصول حمایت اموال فرهنگی در صورت وقوع جنک[جنگ]که در قراردادهای لاهه مورخ 1899 و 1907 و در پیمان واشنگتن مورخ 15 آوریل1935 مقرر گردیده است
با توجه به اینکه حمایت این اموال وقتی موثر خواهد بود که در زمان صلح اقداماتی برای تامین آنچه از نظر ملی و چه از نظر بین‌المللی به عمل آید
با تصمیم باخذ کلیه تدابیر ممکنه برای حمایت اموال فرهنکی[فرهنگی] مواد ذیل را مقرر میدارند:

فصل 1 - مقررات عمومی مربوط بحمایت
ماده 1- تعریف اموال فرهنگی.
در این قرارداد اموال زیر قطع نظر از منشاء و مالک آن ها اموال فرهنگی محسوب میگردد.
الف - اموال منقول و غیر منقولی که برای فرهنک ملل دارای اهمیت زیادی میباشد از قبیل آثار معماری. هنری یا تاریخی. مذهبی یا غیر مذهبی. مناظر باستانی. مجموع ساختان‌هائی که از این حیث دارای ارزش تاریخی یا هنری میباشد. آثار هنری و نسخ خطی و کتب و سایر اشیاء که دارای ارزش‌هنری تاریخی یا باستانشناسی باشد و همچنین مجموعه‌های علمی و مجموعه‌های مهم کتب و اسناد و نمونه‌های تقلیدی (Reproduction) اموال‌مذکور در فوق
ب - بناهائی که منظور اصلی و واقعی از آن ها حفاظت و نمایش اموال منقول فرهنگی مذکوره در بند (‌الف) میباشد مانند موزه‌ها - کتابخانه‌های بزرک[بزرگ] بایگانی ها و همچنین پناهگاههائی که در صورت وقوع جنک[جنگ]اموال منقول فرهنگی مذکوره در بند (‌الف) در آنجا نگاهداری میشود.
ج - مراکزی که در آنجا تعداد قابل توجهی اموال فرهنگی مشروحه در بند (‌الف و (ب) وجود دارد و مراکز آثار تاریخی گفته میشود.

ماده 2 - حمایت اموال فرهنگی.
به موجب مفاد این قرارداد حفاظت اموال فرهنگی شامل حمایت و محترم شمردن اموال مزبور میباشد.

ماده 3 - حفاظت اموال فرهنگی
طرف های معظم متعاهد تعهد مینمایند که هنگام صلح وسائل حفاظت اموال فرهنگی واقعه در سرزمین خود را در مقابل نتایج متصوره از جنک[جنگ] با‌اقداماتی که به نظرشان مناسب باشد فراهم سازند.

ماده 4 - محترم شمردن اموال فرهنگی.
طرف های معظم متعاهد تعهد مینمایند اموال فرهنگی را چه در سرزمین خود و چه در سرزمین یکی از طرف های معظم متعاهد محترم شمرده استفاده از‌اموال مزبور و از وسایل محافظت آن ها و از مناطق مجاور آن ها را به نحوی که در صورت وقوع جنک[جنگ]موجب تخریب آنها یا آسیب بآنها باشد ممنوع‌ساخته و از هر عمل خصمانه‌ای در باب آنها خودداری نمایند.
2 - تخلف از تعهد مذکور در بند (‌الف) این ماده جایز نخواهد بود مگر در مواردی که الزامات نظامی اجباراً چنین تخلفی را ایجاب نماید.
3 - طرف های معظم متعاهد به علاوه تعهد می‌نمایند که هر گونه عمل دزدی و چپاول و دستبرد باموال فرهنگی را جلوگیری نموده- ممنوع و عندالزوم متوقف سازند و نگذارند بهیچوجه نسبت بآن ها اقدامات تخریبی به عمل آید و از مصادره اموال فرهنگی منقول واقعه در خاک طرف متعاهد معظم خودداری نمایند.
4 - هر گونه اعمال انتقامی بر علیه اموال فرهنگی را ممنوع میسازند.
5 - یکی از طرف‌های متعاهد نمیتواند به استناد این که طرف دیگر تعهدات مربوط به محافظت مذکوره در ماده 3 را مراعات ننموده است خود را از‌الزاماتی که این ماده ایجاب مینماید آزاد بداند.

ماده 5 - اشغال
1 - طرف های معظم متعاهد که کلیه یا قسمتی از سرزمین طرف متعاهد دیگر را اشغال مینمایند باید در حدود امکان مساعی مقامات ملی صالحه کشور‌اشغال شده را برای حفاظت و نگاهداری اموال فرهنکی[فرهنگی] تامین کنند.
2 - چنانچه اقدام فوری برای حفاظت اموال فرهنگی واقعه در سرزمین اشغال شده که در نتیجه عملیات جنگی آسیب دیده لازم گردد و مقامات ملی صالحه نتوانند بدان بپردازند دولت اشغال‌کننده در حدود امکان لازم‌ترین اقدامات حفاظتی را با همکاری نزدیک مقامات مزبور به عمل خواهد آورد
3 - هر یک از طرف های معظم متعاهد که افراد یک نهضت مقاومت Resistamce]Resistance[ آن را حکومت قانونی میشناسند توجه افراد مزبور را حتی‌الامکان نسبت بلزوم مراعات مقررات این قرارد[قرارداد] در قسمت مربوط بمحترم شمردن اموال فرهنگی جلب خواهند نمود.

ماده 6 - علامت‌گذاری اموال فرهنگی
طبق مقررات ماده 16 اموال فرهنگی را میتوان بعلائم مخصوص مجهز نمود تا تشخیص آنها تسهیل گردد

ماده 7 - اقدامات از نظر نظامی.
1 - طرف های معظم متعاهد تعهد مینمایند از زمان صلح در مقررات و دستوراتی که جهت سربازان خود تنظیم مینمایند ترتیبات خاصی برای مراعات این قرارداد منظور دارند و هم در زمان صلح نزد افراد نیروی انتظامی خود روح احترام نسبت بفرهنک[بفرهنگ] و اموال فرهنگی همه ملل را بپرورانند
2 - و نیز تعهد مینمایند از زمان صلح در نیروی نظامی خود ادارات یا افراد متخصصی تهیه نمایند که ماموریت آنها مراقبت در احترام اموال فرهنگی‌بوده و با مقامات کشوری مامور محافظت اموال مزبور همکاری کنند.

فصل دوم - حفاظت مخصوص
ماده 8 - اعضاء حمایت مخصوص.
1 - تعداد محدودی پناهگاه را که برای حفاظت اموال فرهنگی منقول در صورت وقوع جنک[جنگ]در نظر گرفته شده و همچنین مراکز آثار تاریخی و سایر‌اموال فرهنگی غیر منقول را که دارای اهمیت زیادی باشد میتوان تحت حمایت مخصوص قرار داد مشروط بر اینکه:
الف - با مراکز صنعتی یا با هر هدف نظامی مهم که نقطه حساس باشد مانند فرودگاه - ایستگاه رادیو - موسساتی که برای دفاع ملی کار میکنند بندر- ایستگاه نسبتا مهم راه‌آهن با راه‌های مهم ارتباطی بحد کافی فاصله داشته باشد
ب - به منظور نظامی مورد استفاده قرار نگیرد.
2 - پناهگاه برای محافظت اموال منقول فرهنگی نیز میتواند هر کجا واقع شده باشد تحت حمایت مخصوص قرار گیرد مشروط بر اینکه طوری ساخته شده باشد که بر حسب احتمال بمباران نتواند بآن لطمه‌ای وارد نماید
3 - یک مرکز آثار تاریخی که برای نقل و انتقال افراد و ذخایر نظامی حتی به عنوان ترانزیت به کار برده شود در حکم مرکزیست که به منظورهای نظامی مورد استفاده قرار گرفته و همچنین است هنگامی که در آن عملیاتی انجام میشود که رابطه مستقیم با اقدامات نظامی داشته باشد و محل اقامت افراد نظامی یا تولید مصالح جنگی قرار گیرد
4 - مراقبت یکی از اموال فرهنگی مذکور در بند(1) از طرف نگهبانانیکه برای این امر ملبس بلباس مخصوص نگهبانی هستند یا حضور نیروی پلیس که بر حسب عادت مامور انتظام عمومی است در مجاورت آن مال فرهنگی منظور نظامی محسوب نمی گردد.
5 - چنانچه یکی از اموال فرهنگی مذکور در بند (1) این ماده در نزدیکی یک هدف نظامی مهم بمفهوم این بند واقع باشد میتواند تحت حمایت مخصوص قرار گیرد مشروط بر اینکه طرف معظم متعاهدی که چنین تقاضائی را می‌نماید متعهد گردد که در صورت وقوع جنک[جنگ]از هدف مزبور هیچگونه استفاده نظامی نکند و بخصوص اگر بندر یا ایستگاه راه‌آهن یا فرودگاه باشد هر گونه رفت و آمد را از آنجا منحرف سازد در این صورت باید‌انحراف در زمان صلح به عمل آید.
6 - حمایت مخصوص از اموال فرهنگی در زمان صلح به وسیله ثبت آنها در دفتر بین‌المللی حمایت فرهنگی به عمل می‌آید این ثبت فقط طبق مفاد این قرارداد و تحت شرایطی که برای اجرای آن در این موافقت نامه پیش‌بینی شده انجام میگیرد.

ماده 9 - مصونیت اموال فرهنگی تحت حمایت مخصوص.
اطراف معظم متعاهد تعهد می‌نمایند که مصونیت اموال فرهنگی تحت حمایت مخصوص را بمحض ثبت آن ها در دفتر بین‌المللی با خودداری از هر‌گونه خصومت نسبت به آنها محترم شمارند و از به کار بردن اموال مزبور و حوالی آنها (‌غیر از مواردی که در بند 5 ماده 8 پیش‌بینی شده) به منظور‌نظامی خودداری نمایند.

ماده 10 - علامت‌گذاری و بازرسی.
اموال فرهنگی تحت حمایت مخصوص باید در زمان جنک[جنگ]دارای علائم مشخص در ماده 16 بوده و همانطور که در آیین‌نامه اجرایی پیش‌بینی شده)‌برای بازرسی بین‌المللی آزاد باشد.

ماده 11 - سلب مصونیت.
1 - چنانکه یکی از اطراف معظم متعاهد نسبت بیکی از اموال فرهنگی تحت حمایت مخصوص از تعهداتی که طبق ماده 9 تخلف نماید طرف‌مقابل تا زمانی که این تخلف ادامه دارد از تعهدی که نسبت بمصونیت اموال مزبور نموده آزاد خواهد بود معهذا هر وقت میسر گردد اخطار خواهد کرد که در مهلت معقولی بآن تخلف خاتمه داده شود.
2 - در خارج از موردی که در بند (1) پیش‌بینی شده مصونیت یک مال فرهنگی تحت حمایت مخصوص نمیتواند سلب گردد مگر در موارد استثنائی الزامات نظامی غیر قابل احتراز و منحصراً تا موقعی که الزام وجود دارد. این الزام فقط از طرف شخصی میتواند تشخیص داده شود که رئیس تشکیلاتی بالاتر یا لااقل برابر با یک لشگر باشد.
در کلیه مواردی که اوضاع اجازه دهد تصمیم سلب مصونیت قبلا در مدت کافی بطرف ابلاغ میگردد.
3 - طرفی که مصونیت را سلب مینماید باید در کمترین مدت ممکن کتباً با ذکر علل کمیسر کل اموال فرهنگی را که در آیین‌نامه اجرایی پیش‌بینی شده مستحضر سازد.

فصل سوم - حمل و نقل اموال فرهنگی
ماده 12 - حمل و نقل تحت حمایت مخصوص
1 - حمل و نقلی که منحصراً مخصوص اموال فرهنگی چه در داخل کشور و چه مقصد سرزمین دیگری باشد ممکن است طبق تقاضای طرف معظم متعاهد ذینفع تحت حمایت مخصوص و شرایط پیش‌بینی شده در آیین‌نامه اجرایی به عمل آید
2 - حمل و نقل تحت حمایت مخصوص با مراقبتی که جنبه بین‌المللی دارد و در آیین‌نامه اجرایی پیش‌بینی شده و با علامت مشخصی که در ماده 16‌تعیین گردیده به عمل خواهد آمد
3 - طرف های معظم متعاهد از هر گونه عمل خصمانه نسبت بخمل[بحمل] اموال تحت حمایت مخصوص خودداری خواهند نمود

ماده 13 - حمل و نقل در موارد فوری
1 - چنانچه یکی از اطراف معظم متعاهد تشخیص دهد امنیت بعضی از اموال فرهنگی اقتضا میکند که آنها را به جای دیگری منتقل سازد و این‌عمل بقسمی فوریت داشته باشد که طرز عمل پیش‌بینی شده در ماده 12 را نتواند بخصوص در آغاز جنک [جنگ]مراعات نماید در آنصورت حمل و نقل ممکن است بعلامت مشخص مذکور در -ماده 12 مجهز گردد مگر در مواردی که طبق مفاد ماده 12 تقاضای مصونیت گردیده و رد شده باشد جریان حمل و نقل باید در حدود امکان به اطلاع طرف های متخاصم برسد. حمل و نقل بطرف سرزمین کشور دیگر چنانچه صریحاً مصونیت داده نشده باشد نمیتواند بهیچوجه مجهز بعلامت مشخصه باشد
2 - اطراف معظم متعاهد در حدود ممکنه احتیاطات لازمه را به عمل خواهند آورد تا حمل و نقلی که در بند اول این ماده پیش بینی شده و مجهزبعلامت مشخص است از عملیات خصمانه‌ای علیه آنها محفوظ بماند

ماده 14 - مصونیت در موارد توقیف و تصرف غنیمت
1 - در مقابل توقیف و تصرف و غنیمت اموال زیر مصونیت دارند
الف - اموال فرهنگی که از حمایت پیش‌بینی شده در ماده 12 و همچنین ماده 13 بهره‌مند است
ب - وسایل حمل و نقل که منحصراً مخصوص انتقال اموال مزبور باشد
2 - این ماده بهیچوجه حق بازدید و بازرسی را محدود نمیسازد

فصل چهارم. کارمندان
ماده 15 - متصدیان
کسانی که مامور حمایت اموال فرهنگی هستند باید در حدودیکه با مقتضیات امنیت مطابقت نماید بنفع اموال مزبور مورد احترام واقع گردند و چنانچه در دست طرف مقابل گرفتار شوند و اموالی که موظف بحمایت آنها هستند نیز به دست طرف مقابل افتد باید بتوانند بانجام وظیفه خود ادامه‌دهند

فصل پنجم - علامت مشخص
ماده 16 - علامت قرارداد
1 - علامت مشخصه قرارداد عبارت است از یک لوحه (ECU) که پائین آن نوکدار بوده صفحه آن دارای دو رنک[رنگ] آبی و سفید است (‌یک مربع آبی که یک زاویه آن در نوک لوحه قرار گرفته و یک مثلث آبی بالای مربع مزبور این دو شکل در هر طرف تشکیل یک مثلث سفید میدهند)
2 - این علامت یا منفرداً به کار میرود و یا سه مرتبه بشکل مثلث (‌یک علامت در پائین) طبق شرایط مذکوره در ماده 17 تکرار می‌شود

ماده 17 - مورد استعمال علامت
1 - علامت مخصوص که سه مرتبه تکرار میشود فقط در موارد زیر استعمال می‌گردد
الف - اموال فرهنگی غیر منقول تحت حمایت مخصوص
ب - حمل اموال فرهنکی[فرهنگی] تحت شرایطی که در ماده 12 و 13 پیش‌بینی شده است
ج - پناهگاههائی که تحت شرایط مذکوره در آیین‌نامه اجرایی تدارک می‌شود.
2 - علامت مشخصه به صورت منفرد فقط در موارد زیر استعمال می‌شود.
الف - برای اموال فرهنگی که تحت حمایت مخصوص نیست
ب - برای اشخاصی که طبق مقررات اجرایی مامور بازرسی هستند.
ج - برای کسانی که مامور حمایت اموال فرهنگی هستند
د - در مورد برک[برگ] های هویتی که در آیین‌نامه اجرایی پیش‌بینی شده است.
3 - در صورت وقوع جنک[جنگ]استعمال علامت مشخصه جز در مواردی که بندهای بالای اینماده ذکر گردیده همچنین استعمال علامتی شبیه بعلامت مشخصه بهر منظور ممنوع میباشد
4 - علامت مشخصه را نمیتوان روی اموال فرهنگی غیر قابل منقول نصب نمود مگر اینکه در عین حال پروانه‌ای که به وسیله مقامات صالحه طرف معظم متعاهد امضا و تاریخ گذارده شده نیز در کنار آن نصب گردد

فصل ششم - حدود اعمال قرارداد
ماده 18 - اعمال قرارداد
1 - علاوه بر مقرراتی که باید از زمان صلح معتبر باشد هنگامیکه جنگی اعلام شود یا هر برخورد مسلحانه دیگری بین دو یا چند طرف معظم متعاهد واقع گردد حتی اگر حالت جنک[جنگ]بین یک یا چند طرف رسماً شناخته نشده باشد قرارداد حاضر قابل اعمال خواهد بود
2 - قرارداد هنگام اشغال تمام یا قسمتی از سرزمین یکی از طرف های معظم متعاهد نیز قابل اعمال خواهد بود حتی اگر اشغال مزبور بدون مقاومت‌نظامی به عمل آمده باشد
3 - چنانچه یکی از دول متخاصم عضو این قرارداد - نباشد معذلک دولی که عضویت دارند در روابط بین خود متعهد باین قرارداد خواهند بود.
به علاوه چنانچه دولت غیر عضو اظهار دارد که مقررات قرارداد را می‌پذیرد تا زمانی که آنها را مورد اجرا قرار می‌دهد سایرین نیز نسبت بآن متعهد خواهند بود.

ماده 19 - جنگهائی که جنبه بین‌المللی ندارد
1 - در صورت وقوع جنگی که جنبه بین‌المللی ندارد و در سرزمین یکی از طرف های معظم متعاهد واقع می‌شود هر یک از طرفین منازعه مکلف است مقررات این قرارداد را لااقل در قسمتی که مربوط باحترام نسبت باموال فرهنگی میباشد اعمال نماید
2 - متخاصمین سعی خواهند نمود از طریق موافقت های مخصوص تمام یا قسمتی از مقررات دیگر این قرارداد نیز به موقع اجرا بگذارند
3 - سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد میتواند وسایل خود را در اختیار متخاصمین بگذارد
4 - اجرای مقرراتی که در بالا ذکر گردیده در وضع حقوقی متخاصمین تاثیری نخواهد داشت

فصل هفتم - اجراء قرارداد
ماده 20 - آیین‌نامه اجرایی:
نحوه اجرای این قرارداد در آیین‌نامه اجرایی که جزء لاینفک آن بشمار میرود تعیین گردیده است.

ماده 21 - دول حامی:
این قرارداد و آیین‌نامه اجرایی آن با کمک دول حامی که مامور حفاظت منافع طرف های متخاصم هستند بمورد اجراء گذاشته میشود.

ماده 22 - طریق مصالحه.
1 - دول حامی در هر مورد که بنفع اموال فرهنگی مفید بدانند بخصوص اگر راجع به اجراء با[یا] تفسیر مفاد این قرارداد و آیین‌نامه اجرایی آن اختلافی بین طرف های متخاصم وجود داشته باشد به آنها کمک و همراهی خواهند کرد.
2 - بدین منظور هر یک از دول حامی میتواند بدعوت یکی از طرف های متخاصم یا بدعوت مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد یا باختیار خود بطرف های متخاصم پیشنهاد نماید که مجمعی مرکب از نمایندگانشان بخصوص مقاماتی که مامور حفاظت اموال فرهنگی میباشند لدی‌الاقتضاء در سرزمین بیطرف مناسبی تشکیل دهند.
طرف های متخاصم موظفند به پیشنهاد راجع بتشکیل مجمع ترتیب اثر دهند.
دول حامی شخصیتی از یکی از دول بیطرف با شخصیتی که از طرف مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد معرفی شده باشد بطرف های متخاصم پیشنهاد مینماید تا پس از قبول امر از طرف متخاصمین به سمت ریاست در این مجمع شرکت نماید.

ماده 23 - کمک سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد Unesco](Umesco)
1 - طرف های معظم متعاهد میتوانند به منظور تاسیس سازمانهای حمایت اموال فرهنگی یا برای هر موضوعی که مربوط به اجرای این قرارداد و‌آیین‌نامه اجرایی آن باشد از کمک فنی سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد استمداد جویند.
یونسکو در حدود برنامه و امکانات خود این کمک را خواهد نمود.
2 - سازمان مجاز خواهد بود به ابتکار خود در این خصوص بطرف های معظم متعاهد پیشنهادهائی بدهد.

ماده 24 - موافقت‌های مخصوص:
1 - طرف های معظم متعاهد راجع بهر مسئله‌ای که حل جداگانه آن را صلاح بدانند میتوانند به انعقاد موافقت نامه‌های مخصوص مبادرت نمایند.
2 - هیچگونه موافقت مخصوص نمیتواند از حمایتی که این قرارداد برای اموال فرهنگی و کارمندان مربوط به آن تعیین نموده است بکاهد.

ماده 25 - انتشار قرارداد:
طرف های معظم متعاهد تعهد مینمایند هنگام صلح و هنگام جنک[جنگ]متن این قرارداد و آیین‌نامه اجرایی آن را تا سر حد امکان در ممالک خود منتشر سازند و بخصوص متعهد میگردند آن را در برنامه‌های تعلیمات نظامی و حتی‌المقدور کشوری وارد نمایند به نحوی که کلیه ساکنین مخصوصاً نیروی نظامی و‌مامورین حفظ اموال فرهنگی اصول آن را بدانند.

ماده 26 - ترجمه و گزارش:
طرف های معظم متعاهد ترجمه رسمی این قرارداد و آیین‌نامه اجرایی آن را به وسیله مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد برای یکدیگر‌خواهند فرستاد.
2 - به علاوه لااقل هر 4 سال یکمرتبه گزارشی حاوی اطلاعاتی مناسب به نظر آنان برسد و راجع باشد به اقداماتی که به عمل آورده‌اند و یا از‌طرف ادارات آنها برای اعمال این قرارداد و آیین‌نامه اجرایی آن تهیه و یا در نظر گرفته شده است بمدیر کل یونسکو خواهند داد.

ماده 27 - جلسات.
1 - مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد میتواند با تصویب شورای اجرایی یونسکو نمایندگان طرف های معظم متعاهد را برای تشکیل جلسه دعوت نماید و نیز موظف است در صورتی که لااقل یک‌پنجم از طرف های معظم متعاهد تقاضا نمایند باین دعوت اقدام کند.
2 - بدون آنکه بوظایف دیگر مجمع که از لحاظ این قرارداد و مقررات اجرایی آن بدان محول شده است لطمه‌ای وارد آید مجمع مامور خواهد بود مسائل مربوط به اجرای این قرارداد و آیین‌نامه اجرایی آن را مورد مطالعه قرار داده و در آن باب توصیه‌هائی نماید.
3 - به علاوه مجمع میتواند چنانچه اکثریت نمایندگان طرف های معظم متعاهد حضور داشته باشند طبق مفاد ماده 39 اقدام بتجدید نظر در قرارداد و‌آیین‌نامه اجرایی آن بنماید.

ماده 28 - ضمانت اجراء.
طرف های معظم متعاهد تعهد مینمایند در حدود قوانین جزایی خود تدابیر لازمه اتخاذ نمایند تا اشخاصی که نسبت به این قرارداد تخلف نموده یا دستور‌ارتکاب بتخلف داده‌اند قطع نظر از تابعیت آنها مورد تعقیب و تنبیه جزایی یا انتظامی قرار گیرند.
مقررات نهائی

ماده 29 - زبان.
1 - این قرارداد بزبانهای انگلیسی - اسپانیولی - فرانسه و روسی تنظیم گردیده است و هر 4 متن متساویاً معتبر میباشد.
2 - سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد ترجمه هائی نیز بزبانهای رسمی دیگر کنفرانس عمومی تهیه خواهد نمود.

ماده 30 - امضا
این قرارداد مورخ به تاریخ 14 مه 1954 میباشد و تا 31 دسامبر 1954 برای امضا کلیه دولی که در کنفرانس 21 آوریل الی 14 مه 1954 لاهه دعوت شده بودند باز خواهد بود.

ماده 31 تصویب.
1- این قرارداد طبق مقررات قانون اساسی هر یک از دول امضاءکننده به تصویب خواهد رسید
2 - اسناد مصوب بمدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد تسلیم خواهد گردید.

ماده 32 - الحاق.
این قرارداد از روزیکه معتبر میگردد برای الحاق کلیه دولی که در ماده 30 اشاره شده است و آن را امضا نکرده‌اند و همچنین دولی که از طرف شورای اجرایی سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد برای الحاق بآن دعوت شدند باز خواهد بود.
الحاق با تسلیم سند مربوط بمدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد انجام میگیرد.

ماده 33 - قوت قانونی:
1 - این قرارداد سه ماه پس از تسلیم پنج سند مصوب آن قوت قانونی خواهد یافت
2 - بعداً نیز قرارداد برای هر یک از اطراف معظم متعاهد سه ماه پس از تسلیم سند مصوب یا سند حاکی از الحاق قابل اجرا خواهد بود.
3 - موارد پیش‌بینی شده در مواد 18 و 19 باسناد مصوبه با سند الحاقی که اطراف متخاصم قبل یا بعد از شروع جنک[جنگ]یا اشغال تسلیم نموده باشند‌اثر فوری خواهد داد. در این موارد مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد باسرع طرق مراتب پیش‌بینی شده در ماده 38 را ابلاغ خواهد نمود.

ماده 34 - اعمال واقعی قرارداد.
1 - دول طرف های قرارداد از هنگام قابل اجراء بودن آن هر یک بسهم خود کلیه اقدامات لازم را به عمل خواهند آورد در پایان مدت شش ماه قرارداد بمورد اجرای واقعی گذاشته شود.
2 - ابتدای مدت شش ماه برای دولی که بعد از قابل اجراء بودن قرارداد اسناد مصوب یا حاکی از الحاق خود را تسلیم نمایند از تاریخ تسلیم خواهد بود

ماده 35 - توسعه سرزمین های مشمول قرارداد:
هر یک از طرف های معظم متعاهد میتواند هنگام تصویب یا الحاق یا بعداً در هر موقع دیگر به وسیله یادداشتی خطاب بمدیر کل سازمان تربیتی و‌علمی و فرهنگی ملل متحد اعلام دارد که این قرارداد شامل کلیه یا یکی از سرزمین هائی خواهد بود که طرف مزبور روابط بین‌المللی آن را عهده‌دار‌میباشد. این یادداشت سه ماه پس از وصول دارای اثر خواهد بود.

ماده 36 - ربط با قراردادهای قبلی:
1 - در روابط بین دولی که به وسیله قراردادهای لاهه راجع بقوانین و رسوم جنک[جنگ]زمینی (IV) و بمباران به وسیله نیروهای دریائی در زمان جنک[جنگ] (IX).
(‌خواه قرارداد 29 ژوئیه 1899 و خواه قرارداد 18 اکتبر 1907) نسبت بیکدیگر تعهداتی دارند و اطراف این قرارداد نیز میباشند این قرارداد مکمل‌قرارداد(IX) و آیین‌نامه پیوست قرارداد (IV) میباشد و علامت مشروحه در ماده 16 نسبت به مواردی که این قرارداد و آیین‌نامه اجرایی آن برای‌استعمال آن علامت مشخص نموده‌اند جانشین علامت مشروحه در ماده 5 قرارداد (XI) مذکور خواهد بود.
2 - در روابط بین دولی که به وسیله پیمان واشنگتن مورخ 15 آوریل 1935 برای حفاظت موسسات هنری و علمی و آثار تاریخی (‌پیمان زویخ)‌نسبت بیکدیگر تعهداتی دارند و اطراف این قرارداد نیز میباشند این قرارداد پیمان زوریخ را تکمیل نموده و به جای پرچم مخصوص مشروحه در‌ماده 3 پیمان مذکور علامت مشروحه در ماده 16 این قرارداد در مواردی که این قرارداد و آییننامه اجرایی استعمال آن را مشخص نموده به کار میرود.

ماده 37 - فسخ:
1- هر یک از طرف های معظم متعاهدا میتواند به نام خود و سرزمینهایی که روابط خارجی آنها را عهده‌دار است قرارداد را فسخ نماید.
2- فسخ به وسیله سند کتبی که به مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد تسلیم میگردد اعلام میشود.
3- - فسخ یک سال پس از وصول سند مبنی بر اعلام آن عملی میشود مع‌الوصف چنانچه در انقضای یک سال مهلت فسخ طرف فسخ کننده ملزم بورود جنک[جنگ]شود اثر فسخ تا خاتمه مخاصمات یا در هر حال تا زمانی که عملیات اعاده اموال فرهنگی بمبدء خود خاتمه نیافته است معلق خواهد ماند.

ماده 38 - ابلاغ:
مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد دول منظور در مواد 30 و 32 و همچنین سازمان ملل متحد را از دریافت کلیه اسناد مصوبه و‌الحاقی با پذیرش مذکور در مواد 31 و 32 و 39 و اعلامیه ابلاغ و فسخ که مواد 35 و 37 و 39 ذکر گردیده مطلع خواهد ساخت.

ماده 39 - تجدید نظر در قرارداد و آیین‌نامه اجرایی آن
1 - هر یک از طرف های معظم متعاهد میتواند پیشنهاد نماید در قرارداد و آیین‌نامه اجرایی آن اصلاحاتی به عمل آید. کلیه پیشنهادهای اصلاحی که بدینطریق داده میشود مستقیماً بمدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد تسلیم خواهد گردید که او نیز متن آن را بکلیه طرف های معظم متعاهد ابلاغ و در عین حال درخواست خواهد نمود که در ظرف چهار ماه اطلاعات زیر را ارسال دارند.
الف - آیا مایلند برای مطالعه پیشنهاد اصلاح کنفرانس تشکیل گردد.
ب - یا عقیده دارند باید پیشنهاد اصلاح بدون تشکیل کنفرانس پذیرفته شود.
ج - یا عقیده دارند پیشنهاد اصلاح بدون تشکیل کنفرانس رد شود.
2 - مدیر کل پاسخ های واصله را به منظور اجرای مفاد بند اول این ماده بکلیه طرف های معظم متعاهد ابلاغ خواهد نمود.
3 - چنانچه کلیه طرف های معظم متعاهد که نظر خود را طبق مفاد بند (ب) این ماده در موعد مقرر به مدیر کل اعلام داشته اند اطلاع دهند که موافقند اصلاح بدون تشکیل کنفرانس پذیرفته شود تصمیم آنان از طرف مدیر کل طبق مفاد ماده 38 اعلام خواهد گردید. اصلاح 90 روز پس از تاریخ اعلام مزبور برای کلیه طرف های معظم متعاهد موثر خواهد گردید.
4 - چنانچه بیش از یک ثلث از طرف های معظم متعاهد تقاضا نمایند مدیر کل کنفرانسی به منظور مطالعه اصلاح پیشنهاد شده تشکیل خواهد داد.
5 - اصلاحاتی که در مورد قرارداد یا آیین‌نامه اجرایی آن بر طبق طرز عمل پیش‌بینی شده در بند بالا پیشنهاد شود معتبر نخواهد بود مگر پس از تصویب به اتفاق آراء طرف های معظم متعاهد حاضر در کنفرانس و پذیرش از طرف هر یک از طرف های معظم متعاهد.
6 - پذیرش اصلاحات قرارداد یا آیین‌نامه اجرایی آن که در کنفرانس مذکور در بندهای 4 و 5 تصویب شده باشد از طریق تسلیم سند رسمی بمدیر کل‌سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد به عمل خواهد آمد.
7 - پس از اعتبار یافتن اصلاحات این قرارداد یا آیین‌نامه اجرایی آن فقط متن قرارداد یا آیین‌نامه اجرایی آن که باین طریق اصلاح شده باشد برای تصویب یا الحاق مفتوح خواهد بود.

ماده 40 - ثبت
طبق ماده 102 منشور ملل متحد این قرارداد پس از تقاضای مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد در دبیرخانه سازمان ملل متحد به‌ثبت خواهد رسید
بناء علیهذا امضاءکنندگان تام‌الاختیار ذیل این قرارداد را امضا نمودند.
لاهه به تاریخ 14 مه 1954 این قرارداد فقط در یک نسخه تنظیم گردیده که به بایگانی سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد تسلیم و رونوشت مصدق آن بکلیه دول مذکور در مواد 30 و 32 و همچنین به سازمان ملل متحد داده خواهد شد.

مقررات اجرایی قرارداد حمایت اموال فرهنگی هنگام جنک[جنگ]

فصل اول بازرسی
ماده 1 - فهرست بین‌المللی اسامی شخصیتها
بمحض شروع اعتبار این قرارداد دبیر کل یک فهرست بین‌المللی از کلیه شخصیتهائی که از جانب طرفهای معظم متعاهد شایسته عهده گرفتن شغل کمیسر کل اموال فرهنگی معرفی شده‌اند تنظیم خواهد نمود. این فهرست طبق تقاضای دبیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد و تقاضای طرفهای معظم متعاهد متناوباً مورد تجدید نظر قرار خواهد گرفت

ماده 2 - سازمان بازرسی
همین که یکی از طرف های معظم متعاهد داخل جنگی میشود که مشمول ماده 18 قرار داد میگردد
الف - یک نماینده برای اموال فرهنگی واقعه در سرزمین خود تعیین می‌نماید
چنانچه سرزمین دیگری را در تصرف داشته باشد یک نماینده مخصوص نیز برای اموال فرهنگی واقعه در آن سرزمین در آن ناحیه تعیین خواهد نمود
ب - دولت حامی هر یک از طرفهای متخاصم که با این دولت معظم متعاهد در حال جنک[جنگ]است نمایندگانی نزد دولت اخیر طبق مفاد ماده 3 زیر تعیین‌خواهد نمود
ج - طبق مفاد ماده 4 زیر یک کمیسر کل اموال فرهنگی بطرف معظم متعاهد مزبور معرفی خواهد شد

ماده 3 - تعیین نمایندگان دول حامی
دولت حامی نمایندگان خود را از بین مامورین سیاسی یا کنسولی یا با توافق طرفی که باید نمایندگان نزد آن انجام وظیفه نماید از بین اشخاص دیگری تعیین خواهد نمود

ماده 4 - تعیین کمیسر کل
1 - کمیسر کل اموال فرهنگی از فهرست بین‌المللی اسامی شخصیتها و و با توافق مشترک دولتی که باید نزد آن انجام وظیفه نماید و دول حامی‌طرف های متخاصم تعیین خواهد گردید
2 - چنانچه طرفها نتوانند در عرض سه هفته پس از شروع مذاکرات توافق حاصل نمایند که از رئیس دیوان دادگستری بین‌المللی تقاضا خواهند نمود کمیسر کل را تعیین نماید
کمیسر مزبور وقتی شروع به کار خواهد نمود که رضایت طرفی که باید نزد آن انجام وظیفه نماید جلب گردد

ماده 5 - وظائف نمایندگان
نمایندگان دول حامی موارد تخلف از قرارداد را معلوم و با رضایت طرفی که نزد آن انجام وظیفه میکنند نسبت باوضاع و احوال بازجوئی و در محل به منظور خاتمه دادن بتخلف اقدام نموده و در صورت لزوم موضوع را بکمیسر کل مراجعه میکنند و مشارالیه را در جریان اقدامات خود میگذارند

ماده 6 - وظائف کمیسر کل
1 - کمیسر کل اموال فرهنگی درباره مسائلی که باو مراجعه شده و مربوط باجرای قرارداد میباشد نزد نمایندگان طرفی که نزد آن انجام وظیفه مینماید و نمایندگان ذینفع اقدام خواهد نمود
2 - در حدود پیش‌بینی شده در این مقررات حق اخذ تصمیم و انتصاب خواهد داشت
3 - با توافق طرفی که نزد آن انجام وظیفه مینماید حق خواهد داشت دستور بازجوئی داده و یا خود عملیات بازجوئی را هدایت کند
4 - کلیه اقداماتی را که برای اجرای قرارداد مفید بداند نزد طرفهای متخاصم دول حامی آنان به عمل خواهد آورد
5 - گزارش های لازم درباره اجرای قرارداد را تهیه و بطرفهای ذینفع و دول حامی آنها تسلیم نموده و رونوشتی نیز برای مدیر کل سازمان تربیتی و علمی‌و فرهنگی ملل متحد که فقط میتواند اطلاعات فنی آن را مورد استفاده قرار دهد خواهد فرستاد
6 - هنگامی که دولت حامی وجود نداشته باشد کمیسر کل وظائفی را نیز که طبق مواد 21 و 22 برای دولت حامی تعیین گرددیده[گردیده] به عهده خواهد داشت

ماده 7 - بازرسان و کارشناسان
1 - هر دفعه که کمیسر کل اموال فرهنگی طبق تقاضای نمایندگان ذینفع یا پس از مشاوه[مشاوره] با آنان لازم بداند برای جلب موافقت طرفی که نزد آن ماموریت دارد شخصی را به عنوان بازرسی اموال فرهنگی که مامور انجام وظیفه معینی بد میباشد معرفی مینماید.
بازرس فقط در مقابل کمیسر مسئولیت دارد
2 - کمیسر کل و نمایندگان بازرسان میتوانند به کارشناسانی مراجعه نمایند که آنان نیز برای جلب موافقت مذکور در بند پیش معرفی شده باشند

ماده 8 - انجام ماموریت بازرسی
کمیسرهای کل اموال فرهنگی و نمایندگان دول حامی و بازرسان و کارشناسان نباید هیچوقت از حدود ماموریت خود تجاوز نمایند. منجمله باید الزامات امنیت طرف معظم متعاهدی را که نزد آن ماموریت دارند در نظر بگیرند و در کلیه موارد متوجه مقتضیات موقعیت نظامی به نحوی که طرف معظم متعاهد مزبور به اطلاع آنها میرسانند باشند

ماده 9 - قائم مقام دول حامی
اگر یکی از طرفهای متخاصم از اقدامات دولت حامی بهره مند نبوده یا دیگر بهره‌مند نباشند از یک کشور بیطرف ممکن است تقاضا شود به منظور‌تعیین یک کمیسر اموال کل فرهنگی به نحوی که در ماده 4 بالا پیش‌بینی شده است وظائف دولت حامی را عهده‌دار گردد. کمیسر کل که بدینطریق تعیین میشود میتواند در صورت لزوم وظایف نمایندگان دول حامی را که در این مقررات مشخص گردیده به بازرسان واگذار نماید.

ماده 10 - هزینه.
حقوق و هزینه کمیسر کل اموال فرهنگی و بازرسان و کارشناسان به عهده طرفی خواهد بود که نزد آن انجام وظیفه مینماید. حقوق و هزینه نمایندگان دول حامی باید مورد موافقت دول مزبور و دولی که منافع آنها حفظ میشود واقع گردد.

فصل دوم - حمایت مخصوص
ماده 11 - پناهگاه‌های پیش‌بینی نشده.
1 - چنانچه یکی از طرف های معظم متعاهد در جریان مخاصمه به علت وقایع غیر مترقبه مجبور شود بدون مقدمه و ناگاه پناهگاهی ترتیب دهد و‌بخواهد پناهگاه مزبور تحت حمایت مخصوص قرار گیرد باید فوراً کمیسر کل را که نزد آن بانجام وظیفه مشغول است مطلع سازد.
2 - چنانچه کمیسر کل عقیده داشته باشد که موقع و اهمیت اموال فرهنگی که در پناهگاه مزبور قرار داده میشود چنین اقدامی را ایجاب مینماید میتواند بطرف معظم متعاهد اجازه دهد علامت مشخصه مخصوص مذکور در ماده 16 این قرارداد را در آنجا نصب نماید و بدون تاخیر تصمیم خود را باستحضار نمایندگان ذینفع دول حامی خواهد رساند.
هر یک از نمایندگان مزبور در مدت 30 روز میتواند دستور دهد علامت مزبور برداشته شود.
3 - بمحض اینکه نمایندگان مزبور موافقت خود را اعلام داشتند یا آنکه مدت سی روز بدون مخالفتی از طرف آنان منقضی گردید و بعقیده کمیسر‌کل پناهکاه[پناهگاه] حائز شرایط مذکور در ماده 8 این قرارداد بود کمیسر نامبرده از مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد تقاضا خواهد نمود پناهگاه در دفتر اموال فرهنگی تحت حمایت مخصوص ثبت شود.

ماده 12 - دفتر ثبت بین‌المللی اموال فرهنگی تحت حمایت مخصوص.
1 - یک دفتر ثبت بین‌المللی اموال فرهنکی[فرهنگی] تحت حمایت مخصوص تهیه می‌گردد.
2 - این دفتر در دست مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد میباشد و نسخه‌هائی از آن را بدبیر کل سازمان ملل متحد و طرف های معظم متعاهد تسلیم خواهد نمود.
3 - این دفتر به فصولی تقسیم شده که هر یک از آنها به نام یکی از طرفهای معظم متعاهد میباشد.
هر فصل نیز به سه قسمت به شرح زیر تقسیم میگردد.
پناهگاه‌ها - مراکز ابنیه تاریخی - سایر اموال غیر منقول فرهنگی.
دبیر کل محتویات هر فصل را تعیین خواهد نمود.

ماده 13 - تقاضای ثبت.
1 - هر یک از طرف های معظم متعاهد میتواند برای ثبت برخی از پناه‌گاه‌ها- مراکز ابنیه تاریخی و سایر اموال غیر منقول فرهنگی واقع در سرزمین خود تقاضاهائی بدبیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد تسلیم نماید. در این درخواستها اطلاعاتی راجع بمحل این اموال داده و گواهی خواهد نمود که اموال مزبور واجد شرایط پیش‌بینی شده در ماده 8 قرارداد میباشد.
2 - در مورد اشغال - دولت اشغال‌کننده حق تقاضای ثبت خواهد داشت.
3 - مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد فوراً رونوشتی از درخواست های ثبت را برای هر یک از طرفهای معظم متعاهد ارسال خواهد‌داشت.

ماده 14 - اعتراض:

1 - هر یک از طرفهای معظم متعاهد میتواند به وسیله نامه‌ای خطاب بمدیر سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد نسبت به ثبت هر یک از‌اموال فرهنگی اعتراض نماید. نامه مزبور باید در ظرف چهار ماه از تاریخی که مدیر کل رونوشت تقاضای ثبت را ارسال داشته است بوی واصل گردد.
2 - چنین اعتراضی باید موجه باشد. فقط علل زیر موجه محسوب میشود.
الف - مال مورد تقاضای ثبت مال فرهنگی نیست.
ب - شرایط مذکور در ماده 7 این قرارداد رعایت نشده است.

3 - مدیر کل فوراً رونوشت نامه اعتراضیه را برای طرفهای معظم متعاهد ارسال میدارد و لدی‌الاقتضاء نظر کمیته بین‌المللی ابنیه تاریخی و هنری و‌حفریاث[حفریات] باستانشناسی یا نظر سازمانها و اشخاص ذیصلاحیت دیگری را که مفید بداند خواهد خواست.
4 - مدیر کل یا طرف معظم متعاهدی که تقاضای ثبت نموده است میتوانند نزد طرفهای معظم متعاهدی که اعتراض نموده‌اند به منظور برگشت اعتراض اقدام لازم بنمایند.
5 - چنانچه یکی از طرفهای معظم متعاهد پس از تقاضای ثبت اموال فرهنگی در زمان صلح و قبل از آنکه ثبت درخواست شده انجام یابد داخل جنک[جنگ]شود اموال فرهنگی مزبور فوراً از طرف مدیر کل به عنوان موقت ثبت میگردد تا زمانی که اعتراضاتی که نسبت بآن شده یا ممکن است بشود تایید - رد یا مسترد گردد.
6 - اگر مدیر کل در مدت شش ماه از روزی که نامه اعتراضیه را دریافت نموده است نامه دیگری از طرف معظم متعاهدی که اعتراض کرده مشعر بر‌استرداد اعتراض دریافت ندارد طرف معظمی که درخواست ثبت نموده است میتواند به حکمیت که در بند زیر تشریح گردیده متوسل گردد.
7 - تقاضای حکمیت باید حداکثر در ظرف یک سال پس از وصول نامه اعتراضیه بمدیر کل به عمل آید.
هر یک از طرفهای وارد در اختلاف یک حکم تعیین مینمایند.
در صورتی که تقاضای ثبت مورد بیش از یک اعتراض واقع گردد طرفهای معظمی که اعتراض نموده‌اند با هم یک حکم تعیین میکنند. دو حکم مذکور‌از روی فهرست بین‌المللی که در ماده 1 این آیین‌نامه قید کردیده[گردیده] یکسرحکم انتخاب مینمایند. چنانچه برای این انتخاب توافق حاصل نشود از رئیس‌دیوان بین‌المللی دادگستری تقاضا خواهند نمود که سرحکم را انتخاب کند که در این صورت الزامی ندارد که از فهرست بین‌المللی باشد. دیوان حکمیتی‌که بدین طریق تشکیل مییابد طرز عمل خود را تعیین مینماید و تصمیمات آن بدون استیناف خواهد بود.

8 - هر یک از طرفهای معظم متعاهد میتواند هنگامی که اعتراضی به عمل می‌آید و او در آن وارد است اظهار نماید که مایل نیست طرز عمل مذکور در‌بند بالا راجع به حکمیت را اجرا نماید. در این صورت اعتراض بر تقاضای ثبت از طرف مدیر کل بطرف های معظم متعاهد ارجاع می‌گردد و اعتراض‌فقط در صورتی تایید میگردد که اکثریت دو ثلث آراء موبد[موید] آن باشد. رای به وسیله مکاتبه داده میشود مگر آنکه مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و‌فرهنگی ملل متحد تشخیص دهد که لازم است برای این موضوع طبق اختیاراتی که به موجب ماده 27 قرارداد باو داده شده است مجمعی دعوت نماید چنانچه مدیر کل تصمیم اتخاذ نماید که رای به وسیله مکاتبه داده شود طرف های معظم متعاهد را دعوت خواهد نمود و در مدت شش ماه از تاریخ دعوت آراء خود را در پاکت و لاک و مهر شده ارسال دارند.
ماده 15 - ثبت
1 - مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد دستور خواهد داد هر یک ار[از] اموال فرهنگی را که تقاضای ثبت آن شده و در مدت پیش‌بینی‌شده در بند 1 ماده 14 مورد اعتراض واقع نگردیده است به شماره ترتیب در دفتر ثبت نمایند.
2 - در صورتی که اعتراضی به عمل آید و مورد شمول مندرجات بند 5 ماده 14 نباشد مدیر کل اقدام به ثبت مال نخواهد کرد مگر آن که اعتراض مسترد گردیده یا طبق طرز عمل مذکور ر[در] بند 7 ماده 14 یا طرز عمل مذکور در بند 8 همان ماده اعتراض یا تایید نگردیده باشد.
3 - در موارد مذکوره در بند 3 ماده 11 مدیر کل طبق تقاضای کمیسر کل اموال فرهنگی اقدام به ثبت خواهد نمود.
4 - مدیر کل فورا یک رونوشت مصدق از هر مورد ثبت را برای دبیر کل سازمان ملل متحد و طرف های معظم متعاهد و طبق درخواست طرف معظمی‌که تقاضای ثبت نموده است برای کلیه دول مذکوره در ماده 30 و 32 قرارداد ارسال خواهد داشت.
عمل ثبت سی روز پس از ارسال رونوشت منشاء اثر خواهد بود.

ماده 16 ابطال ثبت:
1 - مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد ثبت اموال فرهنگی را در موارد زیر در دفتر ابطال خواهد نمود.
الف - طبق تقاضای طرف معظمی که اموال مزبور در سرزمین آن واقع است
ب - هنگامی که طرف معظم تقاضاکننده ثبت این قرارداد را فسخ نموده و فسخ به موقع اجرا درآمده است.
ج - در مورد پیش‌بینی شده در بند 5 ماده 14 هنگامی که اعتراض در نتیجه نحوه اول مذکور در بندهای 7 یا 8 ماده 14 تایید گردیده است.
2 - مدیر کل فورا یک رونوشت مصدق از هر گونه ابطال ثبت در دفتر را برای دبیر کل ملل متحد و کلیه دولی که رونوشت ثبت را دریافت داشته‌اند ارسال خواهد داشت ابطال سی روز پس از ارسال این رونوشت منشاء اثر خواهد گردید.

فصل سوم - حمل و نقل اموال فرهنگی
ماده 17 - طرز عمل برای تحصیل مصونیت.
1 - تقاضای مذکور در بند (1) ماده 12 قرارداد به کمیسر کل اموال فرهنگی تسلیم می‌گردد دلایلی که آن را ایجاب نموده باید در تقاضا قید گردد و‌همچنین تعداد تقریبی و اهمیت اموالی که باید حمل شود و محل فعلی و بعدی آن ها و وسایل حمل و نقل و مسیر و تاریخ پیش‌بینی شده برای حمل و‌هر گونه اطلاعات مفید دیگر را نیز باید متضمن باشد.
2 - چنانچه کمیسر کل پس از مشاورات لازم حمل مزبور را موجه بداند با نمایندگان ذینفع دول حامی راجع به طرز اجرای آن مشورت خواهد نمود. سپس نمایندگان طرف های ذینفع متخاصم را از جریان حمل مستحضر و اطلاعات لازم را نیز ضمیمه خواهد ساخت.
3 - کمیسر کل یک یا چند بازرس تعیین مینماید که مراقبت نمایند اموال حمل شده فقط اموال مذکور در تقاضا بوده و به ترتیبی که تصویب شده حمل میگردد و دارای علامت مشخصه نیز میباشد.
بازرس یا بازرسان مزبور تا مقصد همراه اموال خواهند رفت.

ماده 18 - حمل بخارجه:
چنانچه اموال تحت حمایت مخصوص به کشور خارج حمل شود انتقال نه فقط باید طبق مفاد ماده 12 قرارداد و ماده 17 این آیین‌نامه انجام یابد بلکه مشمول مقررات زیر نیز خواهد گردید.
الف - در مدتی که اموال فرهنگی در سرزمین دیگری قرار دارد کشور مزبور امانت دار آن خواهد بود و از آنها اقلا همانطور مراقبت خواهد نمود که اموال فرهنگی متعلق بخود که دارای اهمیت مشابهی هستند مراقبت مینماید.
ب - کشور امانت دار اموال را فقط پس از خاتمه مخاصمه مسترد خواهد نمود این استرداد در ظرف مدت شش ماه پس از تقاضای آن باید به عمل آید
ج - حین نقل و انتقالات متوالی و هنگام توقف در کشور دیگر اموال فرهنگی از هر گونه ضبط و اخذ مصون بوده و در اختیار امانت گذار و امانت‌دار‌نخواهد بود ولی چنانچه حفاظت اموال اقتضاء نماید امانت دار میتواند با موافقت امانت گذار آنها را به کشور ثالثی تحت شرایط این ماده انتقال دهد.
د - در تقاضای حمایت مخصوص باید قید گردد که کشور که اموال بآنجا حمل می‌شود با مفاد این ماده موافقت دارد.

ماده 19 - سرزمین اشغال شده.
هنگامی که یک طرف متعاهد که سرزمین طرف متعاهد دیگری را اشغال نمود اموال فرهنگی را به پناهگاهی واقع در منطقه دیگری از آن سرزمین حمل‌نماید بدون اینکه بتواند مفاد ماده 17 آیین‌نامه را مراعات کند این عمل به منزله دستبرد اموال به مفهوم ماده 4 قرارداد تلقی نخواهد شد مشروط بر اینکه کمیسر کل اموال فرهنگی پس از مشاوره با کارمندان مامور حمایت کتباً گواهی نماید که اوضاع و احوال این حمل را ایجاب نموده است.

فصل چهارم - علامت مخصوص
ماده 20 - نصب علامت:
1 - محل نصب و درجه مرئی بودن آن به نظر مقامات صالحه هر یک از طرف های معظم متعاهد واگذار شده است علامت ممکن است روی پرچم یا‌بازوبند نیز قرار داده شود و نیز ممکن است روی اشیاء نقش شده یا به طریق موثر دیگری نصب گردد.
2 - در هر حال هنگام جنک[جنگ]بدون آنکه به علامت گذاری دیگری که ممکن است موثرتر باشد لطمه‌ای وارد آید علامت مخصوص باید روی وسائل نقلیه در موارد پیش‌بینی شده در مواد 12 و 13 قرارداد طوری نصب شود که هم از هوا و هم از روی زمین در روز بخوبی دیده شود و در روی زمین به طور مرئی و مشهود به ترتیب ذیل نصب گردد
الف - در فواصل منظم کافی برای تعیین حدود مراکز ابنیه تحت حمایت مخصوص
ب - در مدخل سایر اموال غیر منقول فرهنگی تحت حمایت مخصوص.

ماده 21 - تعیین هویت اشخاص:
1 - اشخاص مذکور در بند 2 ردیف (ب) و (ج) ماده 17 قرارداد میتوانند بازوبندی مجهز بعلامت مخصوص داشته باشند که از طرف مقامات صالحه ممهور و صادر شده باشد.
2 - یک ورقه هویت مخصوص با علامت مشخصه‌ای خواهند داشت. در این ورقه باید حداقل مراتب زیر قید گردد. نام. نام خانوادگی. تاریخ تولد و‌مقام یا پایه یا شغل دارنده آن
عکس دارنده ورقه باید بورقه الصاق گردد و به علاوه امضا یا علامت انگشت دارنده یا هر دوی آنها رری[روی] ورقه باشد. ورقه باید به علاوه بمهر مقامات صالحه ممهور باشد.
3 - هر یک از طرف های معظم متعاهد با استفاده از نمونه‌ای که پیوست این آیین‌نامه است ورقه هویتی تنظیم خواهد نمود و نمونه مورد قبول را برای طرفهای معظم متعاهد دیگر خواهند فرستاد
هر ورقه هویت اقلا در دو نسخه تنظیم میگردد که یکی از آنها را مقام صادرکننده حفظ خواهد نمود.
4 - اشخاص مذکور در بالا بدون عذر موجه نمیتوانند از حق داشتن بازوبند یا داشتن هویت محروم گردند.

پروتکل
طرفهای معظم متعاهد مقرر میدارند.
I
1 - هر یک از اطراف معظم متعاهد تعهد مینماید از صدور اموال فرهنگی واقع در سرزمینی که هنگام جنک تصرف نموده است ممانعت نماید. اموال مزبور‌اموالی است که در ماده 1 قرارداد حمایت اموال فرهنگی که در لاهه به تاریخ 14 مه 1954 بامضا رسیده است توصیف گردیده است.
2 - هر یک از طرفهای معظم متعاهد تعهد مینماید اموال فرهنگی را که به کشور وی وارد شده و مستقیماً یا من غیر مستقیم از سرزمین اشغال شده‌ای به آنجا انتقال یافته باشد تحت توقیف قرار دهد این توقیف یا هنگام ورود راساً یا در غیر این صورت طبق تقاضای مقامات سرزمین مزبور به عمل خواهد آمد
3 - هر یک از طرفهای معظم متعاهد تعهد مینمایند پس از خاتمه جنک[جنگ]اموال فرهنگی را که به کشور وی انتقال داده شده و به شرط آنکه انتقال مخالف با مفاد بند 1 باشد بمقامات صالحه کشوری که سابقاً تحت اشغال بوده و اموال متعلق بآنست مسترد دارد.
اموال مزبور نباید بهیچوجه بابت غرامت جنگی نگاه داشته شود
4 - طرف معظم متعاهدی که موظف بوده است از صدور اموال فرهنگی سرزمینی را که اشغال نموده است ممانعت به عمل آورد باید بکسانی که با‌حسن نیت متصرف اموال فرهنگی مزبور می‌باشند و بر حسب مفاد بند سابق باید مسترد گردد غرامت لازمه را بپردازد
II
5 - اموال فرهنگی که از طرف یکی از طرف های معظم متعاهد در سرزمین طرف دیگری برای حمایت آنها از آسیب جنک [جنگ]امانت گذارده شده است پس از‌خاتمه مخاصمه بمقامات صالحه کشور مبداء مسترد خواهد گردید
III
6 - این پروتکل مورخ 14 مه 1954 می‌باشد و برای امضا کلیه دولی که بکنفرانس منعقد در لاهه از 21 آوریل الی 14 مه 1954 دعوت شده بودند تا تاریخ 31 دسامبر 1954 مفتوح خواهد بود
7 - (‌الف) - این پروتکل طبق مقرراتی که در قوانین اساسی هر یک از دول امضاءکننده پیش‌بینی شده است به تصویب خواهد رسید
(ب) - اسناد مصوب بمدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد تسلیم خواهد گردید
8) این پروتکل از تاریخ اعتبار برای الحاق کلیه دولی که از طرف شورای اجرایی سازمان تربیتی و علمی و فرهنکی[فرهنگی] ملل متحد دعوت بالحاق‌گردیده اند باز خواهد بود الحاق به وسیله تسلیم سند مشعر بر الحاق بمدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد انجام مییابد
9 - دول مذکور در بند 6 و 8 میتوانند هیگام [هنگام] امضا یا تصویب یا الحاق اعلام نمایند که خود را نسبت بمقررات بخش (I) یا بخش (II) این پروتکل متعهد نمیدانند.
10 - (‌الف) این پروتکل سه ماه پس از تسلیم پنج سند تصویب معتبر خواهد گردید
(ب) سپس برای هر یک از طرف های معظم متعاهد سه ماه پس از آن که سند مصوب یا مشعر بر الحاق خود را تسلیم نماید پروتکل معتبر خواهد بود
(ج) - موارد پیش‌بینی شده در مواد 18 و 19 قرارداد حمایت اموال فرهنگی در صورت وقوع جنک[جنگ]که به تاریخ 14 مه 1954 در لاهه بامضا رسیده است در اسناد مصوب یا مشعر بر الحاق که طرف های متخاصم قبل یا بعد از آغاز مخاصمات یا اشغال تسلیم نموده‌اند تاثیر فوری خواهد داشت
در موارد‌مزبور مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد مراتب پیش‌بینی شده در بند 14 را باسرع وسائل ابلاغ خواهد نمود
11 - (‌الف) هر یک از دول امضاءکننده این پروتکل در ظرف شش ماه از تاریخ اعتبار آن تدابیر لازمه را به منظور اعمال واقعی مفاد پروتکل اتخاذ خواهند نمود
ب - برای دولی که بعد از تاریخ اعتبار پروتکل اسناد مصوب یا مشعر بر الحاق خود را تسلیم نمایند این مهلت شش ماه از تاریخ تسلیم اسناد مصوب یا‌مشعر بر الحاق احتساب خواهد شد.
12 - هر یک از طرف های معظم متعاهد میتواند هنگام تصویب یا الحاق یا هر مرقع[موقع] دیگری پس از آن به وسیله یادداشتی بمدیر کل سازمان تربیتی و‌علمی و فرهنگی ملل متحد اعلام دارد که این پروتکل یا قسمتی از سرزمین هائی را نیز که روابط بین‌المللی آنها را عهده‌دار است شامل میگردد. این اعلام پس از سه ماه از تاریخ وصول آن موثر خواهد گردید.
13 - الف هر یک از طرف های معظم متعاهد مخیر است این پروتکل را به نام خود یا به نام سرزمین هائی که روابط بین‌المللی آنها را عهده‌دار است فسخ نماید.
ب- فسخ پروتکل به وسیله تسلیم سند کتبی بمدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد اعلام خواهد گردید.
ج - فسخ یک سال پس از وصول سند مزبور موثر می‌گردد. چنانچه هنگام انقضای سال طرف فسخ‌کننده مجبور به ورود جنگی شود اثر فسخ تا انتهای‌مخاصمه و در هر صورت تا برگشت اموال فرهنگی به مبدا معلق خواهد گردید.
14 - مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد دول مذکور در بندهای 6 و 8 و همچنین سازمان ملل متحد را از تسلیم اسناد مصوب یا‌مشعر بر الحاق یا حاکی از قبول مذکور در بندهای 7 و 8 و 15 و نیز از موارد ابلاغ فسخ به ترتیبی که در بندهای 12 و 13 پیش‌بینی شده است مستحضر‌خواهد ساخت.
15 - الف - در صورتی که از طرف بیش از یک ثلث از طرف های معظم متعاهد تقاضا شود این پروتکل ممکن است مورد تجدید نظر واقع گردد.
ب - مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل منحد[متحد] کنفرانسی بدین منظور دعوت خواهد کرد.
ج - اصلاحاتی که در این پروتکل میشود در صورتی معتبر خواهد بود که به اتفاق آراء از طرف دول معظم متعاهدی که در کنفرانس شرکت دارند تصویب و هر یک از طرف های معظم متعاهد نیز آن را قبول نماید.
د - قبول اصلاحاتی که بنا به تصویب کنفرانس مذکور در تبصره‌های ب و ج در این پروتکل به عمل میآید به وسیله تسلیم سند رسمی از طرف هر یک‌از دول معظم متعاهد بمدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد انجام میگیرد.
ه- - پس از اعتبار اصلاحات وارد در این پروتکل فقط متنی که بدین طریق اصلاح گردیده برای تصویب یا الحاق مفتوح خواهد بود.
به موجب ماده 102 منشور ملل متحد این پروتکل طبق تقاضای مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد در دبیرخانه سازمان ملل متحد به ثبت خواهد رسید.
بناء علیهذا امضاءکنندگان زیر که رسماً مجاز میباشند این پروتکل را امضا نمودند.
در لاهه به تاریخ 14 مه 1954 بانگلیسی و اسپانیولی و فرانسه و روسی که هر چهار متن متساویاً معتبر میباشند در یک نسخه تنظیم گردیده که در‌بایگانی سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد ضبط و رونوشت مصدق آن برای کلیه دول مذکور در بندهای 6 و 8 و همچنین سازمان ملل متحد‌ارسال خواهد شد.

قطعنامه یک
کنفرانس آرزومند است در مواقعی که به منظور اجرای منشور ملل متحد عملیات نظامی وقوع مییابد از طرف مقامات ذیصلاحیت سازمان ملل متحد تدابیری اتخاذ شود که قوای مسلحی که در آن عملیات شرکت میکنند مقررات این قرارداد را رعایت نمایند.

قطعنامه 2
کنفرانس آرزومند است که بمحض الحاق به قرارداد هر یک از طرفهای معظم متعاهد در حدود قوانین اساسی و مقررات اداری خود کمیته مشورتی ملی مرکب از تعداد محدودی از شخصیت ها از قبیل کارمندان عالیرتبه باستان شناسی و موزه‌ها و غیره - یک نماینده از ستاد ارتش کل - یک نماینده از‌وزارت امور خارجه - یک کارشناس حقوق بین‌الملل و دو یا سه عضو دیگر که دارای شغل یا صلاحیتی در حدود این قرارداد باشند تشکیل دهد.
کمیته مزبور که زیر نظر وزیر یا کارمند عالیرتبه‌ای که در راس ادارات ملی مامور محافظت منافع اموال فرهنگی خواهد بود میتواند بخصوص وظایف زیر را به عهده داشته باشد.
الف - دولت را راجع باقدامات لازم برای اجرای این قرارداد از نظر حقوقی و فنی و نظامی در زمان صلح و یا در صورت وقوع جنگ راهنمائی نماید.
ب - در صورت وقوع جنک [جنگ]یا در صورتی که بروز آن نزدیک به نظر رسد دولت متبوع خود را متوجه سازد که نیروهای مسلح آن کشور بر طبق مقررات این قرارداد اموال فرهنگی واقعه در سرزمین خود و در کشورهای دیگر را محترم شمرده و آنها را تحت حمایت خود قرار دهند.
ج - با موافقت دولت خود با سایر کمیته‌های ملی مشابه و موسسات بین‌المللی ذیصلاحیت روابط و همکاری برقرار نماید.

قطع نامه 3
کنفرانس آرزومند است که مدیر کل سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد پس از اعتبار قرارداد حمایت اموال فرهنگی هر چه زودتر مجمعی از‌طرف های معظم متعاهد دعوت نماید.
-متن قرارداد فوق که مشتمل بر چهل ماده و یک آیین‌نامه اجرایی و یک پروتکل و سه قطعنامه است ضمیمه قانون مربوط به قرارداد حمایت اموال فرهنگی هنگام جنک [جنگ]بوده و صحیح است.
رئیس مجلس شورای ملی رضا حکمت