بررسی امکان داشتن وکیل برای متهم در مرحله تحقیق و بازجویی از متهم توسط ضابطان دادگستری

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/09/13
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر صومعه سرا

موضوع

بررسی امکان داشتن وکیل برای متهم در مرحله تحقیق و بازجویی از متهم توسط ضابطان دادگستری

پرسش

آیا وکیل متهم می‌تواند هنگام تحقیق و بازجویی از متهم توسط ضابطان دادگستری همراه وی باشد یا خیر ؟

نظر هیئت عالی

چنان چه حضور متهم نزد ضابطین در شمول ماده 48 قانون آئین دادرسی کیفری باشد ملاقات وکیل با متهم ملازمه با حضور در زمان تحقیقات ندارد. بنابراین؛ نظریه اکثریت در حد این استنتاج صائب اعلام می‌شود.

نظر اکثریت

خیر. وکیل متهم صرفاً در راستای ماده 48 قانون آئین دادرسی کیفری می‌تواند به مدت حداکثر یک ساعت با متهم ملاقات کند که این ملاقات می‌تواند قبل یا بعد از بازجویی متهم باشد، اما هنگام بازجویی متهم، حق حضور ندارد، مواد قانونی که بیان داشته وکیل متهم می‌تواند در تحقیقات حضور داشته باشد، مربوط به مرحله دادسرا و دادگاه است و در مورد مرجع انتظامی تصریحی در قانون وجود ندارد، بعلاوه ماده مرقوم مدت ملاقات وکیل با متهم را حداکثر یک ساعت بیان نموده، در حالی که تحقیق و بازجویی از متهم توسط ضابطان ممکن است بیش از یک ساعت طول بکشد.
تشخیص این که وکالتنامه واجد شرایط قانونی است یا خیر، موضوع محرمانه و امنیتی است یا خیر، وکیل حق مطالعه یا دسترسی به محتویات و اطلاع از مفاد و جزئیات پرونده را دارد یا خیر، امری قضایی است که قابل واگذاری به ضابطان نیست و چنانچه قائل باشیم وکیل در تحقیقات ضابطان حق حضور دارد تشخیص موارد مزبور را به ضابطان واگذار نموده ایم.
ماده 48 قانون مرقوم صرفاً بیان نموده وکیل پس از ملاقات با متهم ملاحظات کتبی خود را جهت درج در پرونده ارائه می دهد که از این ماده حق حضور وکیل متهم به هنگام تحقیق از وی برداشت نمی شود.

نظر اقلیت

بله. بر اساس اصل 35 قانون قانون اساسی و همچنین مواد 5، 6، 48، 52 و ماده 61 ناظر بر 190 قانون آیین دادرسی کیفری و ماده 7 این قانون ناظر بر ماده واحده قانون احترام به آزادیهای مشروع و حفظ حقوق شهروندی، وکیل متهم حق حضور در هنگام تحقیقات ضابطان را دارد و حتی لازم نیست وکالتنامه وی قبلاً به تأیید مقام قضایی رسیده باشد. چرا که در موارد فوری که متهم بلافاصله پس از دستگیری و انتقال به مرجع انتظامی تحت بازجویی قرار می‌گیرد امکان تأیید وکالتنامه از سوی مقام قضایی وجود ندارد قانون آیین دادرسی کیفری جدید توجه ویژه ای به حقوق دفاعی متهم نموده و یکی از مهمترین این حقوق، حق همراه داشتن وکیل در کلیه مراحل تحقیقات مقدماتی است که مرحله بازجویی نزد ضابطان دادگستری را نیز شامل می‌شود. ماده 48 قانون آیین دادرسی کیفری بیان نموده است که با شروع تحت نظر قرار گرفتن متهم می‌تواند تقاضای حضور وکیل نماید چنانچه قائل باشیم وکیل متهم حق حضور در هنگام تحقیق از متهم را ندارد. این عبارت بی معنا می‌شود.
ماده 61 قانون مزبور بیان نموده است که تمام اقدامات ضابطان در انجام تحقیقات باید مطابق ترتیبات و قواعدی باشد که برای تحقیقات مقدماتی مقرر است که یکی از این قواعد طبق ماده 190 این قانون حق متهم برای حضور وکیل در هنگام تحقیق می‌باشد.