سرقت مسلحانه با سلاح تقلبی

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/09/24
برگزار شده توسط: استان یزد/ شهر یزد

موضوع

سرقت مسلحانه با سلاح تقلبی

پرسش

در صورتیکه جرم سرقت، جامع شرایط حد نباشد، اما مقرون به تمام پنج شرط مذکور در ماده 651 کتاب تعزیرات باشد، با این فرض که سلاح مورد استفاده، سلاح تقلبی (اعم از شبه سلاح یا غیر آن) باشد، آیا سرقت ارتکابی مشمول مقررات ماده صدرالاشاره خواهد بود؟

نظر هیئت عالی

در صورتی‌که سارق حامل سلاح تقلبی باشد مشمول ماده 651 قانون تعزیرات نمی‌شود زیرا سلاح تقلبی موجب ترس نمی‌گردد اما چنانچه مورد استفاده در سرقت شبه سلاح باشد شامل ماده صدرالاشعار با احراز سایر شرایط خواهد بود.

نظر اکثریت

با توجه به اینکه تبصره ماده 651 کتاب تعزیرات، در مقام بیان بوده و منظور از سلاح را در بند 3 ماده یاد شده، بیان نموده و در آن ذکری از سلاح تقلبی یا شبه سلاح نمیباشد، همچنین با عنایت به اینکه اسلحه تقلبی موجب ترس مالباخته نمیشود تا سارق را مشمول این ماده بدانیم، چراکه فلسفه وضع ماده و هدف مقنن، برخورد شدید با حاملین سلاح های واقعی بوده است و لزوم تفسیر مضیق و اکتفا به نص در قوانین ماهوی کیفری و اصل قانونی بودن جرایم و مجازاتها و همچنین عدالت اقتضا میکند که مجازات حامل سلاح تقلبی با مجازات حامل سلاح واقعی یکسان نباشد. فلذا در صورتیکه سارق حامل سلاح تقلبی یا شبه سلاح باشد، مشمول مقررات ماده صدرالاشاره نخواهد بود.

نظر اقلیت

با توجه به اینکه در بند سوم ماده 651 کتاب تعزیرات، حمل سلاح به صورت ظاهر یا مخفی از علل تشدید مجازات تلقی گردیده است، لذا به نظر میرسد حمل سلاح تقلبی یا شبه سلاح به علت قوت قلب و تجری که در سارق ایجاد میکند، موجب تشدید مجازات است و با عنایت به اطلاق عبارت حامل سلاح در مقرره یاد شده و تعریف شبه سلاح در آیین‌نامه اجرایی قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیرمجاز، به نظر میرسد در صورت احراز تمام شرایط، حتی در صورت حمل سلاح تقلبی یا شبه سلاح، سارق مشمول ماده صدرالذکر خواهد بود.

نظر ابرازی

در صورت تایید اداره اسلحه و مهمات مبنی بر شبه سلاح بودن، نظر اول و در غیر اینصورت نظر دوم.
سلاح تقلبی یا پلاستیکی با توجه به تعریف سلاح قطعا مشمول ماده نخواهد شد. در مورد شبه سلاح از اداره سلاح و مهمات باید استعلام شود و در صورت تایید شبه سلاح بودن مشمول قواعد حاکم بر سلاح خواهد بود.
در صورتی که ثابت شود سارق از سلاح تقلبی استفاده نموده، مشمول ماده ٦٥١ کتاب تعزیرات نیست. اما در صورتی که از شبه سلاح مندرج در آیین نامه قاچاق اسلحه و مهمات استفاده نموده باشد، اگر با استعلام از کارشناس مربوطه مشخص شود سلاح مربوطه کشنده میباشد، مرتکب مشمول ماده فوق الذکر است. در غیر این صورت با توجه به اصل تفسیر مضیق در قوانین کیفری و اکتفا به نص، مشمول مقرره فوق نیست.
بین شبه سلاح و سلاح تقلبی تفاوت وجود دارد. از آنجاییکه طبق تبصره ماده 2 قانون اسلحه و مهمات شبه سلاح در حکم سلاح هست و دارای مجازاتی مشابه سلاح است پس از استعلام از اداره امور اسلحه و مهمات و تایید شبه سلاح بودن موضوع مشمول ماده 651 قانون مجازات خواهد شد ولکن سلاح تقلبی چون مشمول قانون اسلحه و مهمات نیست پس با تفسیر مضیق قوانین جزایی (چون سلاح با تعریف قانونی محسوب نمیشود) موضوع مشمول ماده 651 نیست.
سلاح به طور کلی به دو نوع واقعی (اعم از گرم و سرد و شکاری) و تقلبی (که شبه سلاح نیز از مصادیق سلاح تقلبی است و گاهی ممکن است اسباب بازی هم باشد) تقسیم می‌شود. سلاح تقلبی در صورتی که دارای 5 شرط زیر که در تبصره ماده 2 قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات مصوب 1390 و آیین نامه مربوطه مصوب 1392 ذکر شده، باشد، شبه سلاح و در نتیجه در حکم سلاح گرم خواهد بود. 1) باید شباهت تام با سلاح واقعی داشته باشد. 2) باید دارای شرایط مندرج در آیین نامه قانون قاچاق سلاح و مهمات اعم از گازی بودن یا تولید صدا یا ساچمه زن باشد. (که دو مورد اخیر قابل استعلام از واحد اسلحه و مهمات است). 3) در یک اقدام مجرمانه که سلاح در وقوع آن موثر است به کار رود. 4) با توجه به شرایط و اوضاع و احوال جرم، در نظر بزه دیده، سلاح واقعی جلوه کند و 5) جرم محقق شود، شبه سلاح خواهد بود. فلذا اگر سلاح تقلبی در جرم سرقت به کار رود، با جمع شرایط دیگر، سرقت مسلحانه خواهد بود و چنانچه سلاحی تقلبی باشد و فاقد شرایط مذکور برای شبه سلاح باشد، یک سلاح تقلبی ساده بوده و سرقت مسلحانه با آن محقق نخواهد شد. البته باید در نظر داشت بعضی از مصادیق شبه سلاح ها مانند انواعی از سلاح ساچمه زن، حتی ممکن است در اسباب بازی فروشی‌ها هم فروخته شود و شروط 1 و 2 صدرالذکر را داشته باشد ولی به علت عدم وجود شروط دیگر و عدم کاربرد در اقدام مجرمانه، از دایره شبه سلاح خارج بوده و سلاح تقلبی عادی محسوب می‌شود.