در صورتی که مجنیٌ علیه دارای یکی از حالات زیر باشد، مرتکب به قصاص و پرداخت دیه، محکوم نمی‌شود:
الف- مرتکب جرم حدی که مستوجب سلب حیات است.
ب- مرتکب جرم حدی که مستوجب قطع عضو است، مشروط بر اینکه جنایت وارد شده، بیش از مجازات حدی او نباشد، در غیر این صورت، مقدار اضافه بر حد، حسب مورد، دارای قصاص و یا دیه و تعزیر است.
پ- مستحق قصاص نفس یا عضو، فقط نسبت به صاحب حق قصاص و به مقدار آن قصاص نمی‌شود.
ت - متجاوز و کسی که تجاوز او قریب الوقوع است و در دفاع مشروع به شرح مقرر در ماده(156) این قانون جنایتی بر او وارد شود.
ث- زانی و زانیه در حال زنا نسبت به شوهر زانیه در غیر موارد اکراه و اضطرار به شرحی که در قانون مقرر است.
تبصره 1- اقدام در مورد بندهای(الف)، (ب) و (پ) این ماده بدون اجازه دادگاه جرم است و مرتکب به تعزیر مقرر در کتاب پنجم «تعزیرات» محکوم می‌شود.
تبصره 2- در مورد بند(ت) چنانچه نفس دفاع صدق کند ولی از مراتب آن تجاوز شود قصاص منتفی است، لکن مرتکب به شرح مقرر در قانون به دیه و مجازات تعزیری محکوم می‌شود.
| عنوان | توضیح |
|---|---|
| تاریخ تصویب / صدور | ۱۳۹۲/۰۱/۳۱ |
| تاریخ آخرین اصلاحیه | |
| شماره ماده/رای/نظریه/نشست | 302 |
| پیام | |
| شماره پرونده/جلسه | |
| گروه رای | |
| نوع رای | |
| نوع مرجع | |
| شعبه | |
| قاضی / قضات | |
| تاریخ دادخواست | |
| رای قطعی |
الف - مرتکب جرم حدی مستوجب سلب حیات
اگر مجنیٌ علیه مرتکب جرم حدی شده باشد که مستوجب سلب حیات است.
ب - مرتکب جرم حدی مستوجب قطع عضو
اگر مجنیٌ علیه مرتکب جرم حدی شده باشد که مستوجب قطع عضو است، مشروط بر اینکه جنایت وارد شده، بیش از مجازات حدی نباشد. در غیر این صورت، مقدار اضافه بر حد، دارای قصاص یا دیه و تعزیر است.
پ - مستحق قصاص نفس یا عضو
اگر مجنیٌ علیه مستحق قصاص نفس یا عضو باشد، فقط نسبت به صاحب حق قصاص و به مقدار آن قصاص نمی‌شود.
ت - متجاوز یا قریب الوقوع بودن تجاوز
اگر جنایت در دفاع مشروع طبق ماده 156 قانون بر متجاوز یا کسی که تجاوز او قریب الوقوع است، وارد شود.
ث - زانی و زانیه در حال زنا
اگر جنایت بر زانی و زانیه در حال زنا نسبت به شوهر زانیه در غیر موارد اکراه و اضطرار وارد شود.
الف: مقدمه جلسه هیات عمومی دیوان عالی کشور در مورد پرونده وحدت رویه ردیف 94/12 راس ساعت 9 روز سه‌شنبه مورخ 1394/05/06 به ریاست حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین جناب آقای حسین کریمی رئیس دیوان عالی کشور و حضور حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین جناب آقای سیدابراهیم رئیسی دادستان کل کشور و شرکت آقایان روسا، مستشاران و اعضای معاون کلیه شعب دیوان عالی کشور، در سالن هیات عمومی تشکیل شد و پس از تلاوت آیاتی از کلام‌ا
